De Goede week: van Palmzondag naar Pasen
De Goede Week is de laatste week voor Pasen en dus de laatste week van de veertigdagentijd. Zij start op Palmzondag en loopt uit op een driedaagse die men het paastriduüm noemt. Dit begint op de avond van Witte Donderdag en wordt voortgezet op Goede Vrijdag en Stille Zaterdag. De hoogtepunten van de Goede Week zijn de paaswake en de eucharistie op paaszondag. In dit artikel frissen we deze belangrijkste dagen van het liturgisch jaar nog eens op voor jong en oud.
Palmzondag
Op Palmzondag vieren de christenen dat Jezus de stad Jeruzalem binnenkomt, toegejuicht door een grote menigte. De mensen komen Hem tegemoet met palmtakken en leggen kleden op de grond zodat Jezus (die op een ezelsveulen zat) de grond niet hoeft te raken. Ze eren Hem als hun nieuwe koning en roepen: “Hosanna! Gezegend Hij die komt in de naam van de Heer! Gezegend het komende koninkrijk van onze vader David! Hosanna in de hemel!”
Eenmaal in Jeruzalem aangekomen, gaat Jezus naar de tempel. Het is er erg druk; er wordt verhandeld en geld gewisseld alsof het een markt is. Jezus jaagt alle handelaars de tempel uit en gooit hun tafels om. Hierdoor raakt Jezus nog meer in conflict met de hogepriesters, wat uiteindelijk zal leiden tot zijn gevangenneming en dood. Na die woede-uitbarsting stellen mensen vertrouwen in Hem en komen vele zieken naar Jezus toe en geneest Hij hen.
Witte Donderdag
Op Witte Donderdag, de eerste dag van het paastriduüm, vieren Jezus en zijn twaalf leerlingen het Joodse Pesachmaal, het wordt ‘het Laatste Avondmaal’. Tot ieders verbazing wast Jezus zelf hun voeten, terwijl dat de taak van een slaaf is. Daarmee wil Hij liefde en dienstbaarheid tonen. Tijdens het maal breekt Jezus het brood en deelt Hij het uit terwijl Hij zegt dat het zijn lichaam is. Hij doet dat ook met de beker wijn. Daarvan zegt Hij: “dit is mijn bloed”. Met deze woorden stelt Jezus het sacrament van de eucharistie in. Hij geeft zijn leerlingen de opdracht om de maaltijd op dezelfde wijze te blijven herhalen en beleven tot zijn wederkomst: “Blijf dit doen om Mij te gedenken.”
Diezelfde avond voorspelt Jezus wat er die nacht gaat gebeuren: verraden en gevangengenomen worden. Na de maaltijd vertrekken Jezus en zijn leerlingen naar de Olijfberg. Hij vraagt zijn vrienden om te waken, maar ze vallen in slaap. Judas grijpt zijn kans en verraadt Jezus in ruil voor geld. Een vriendenkus wordt een Judaskus. Jezus wordt gearresteerd en weggevoerd.
Goede Vrijdag
Op Goede Vrijdag gedenkt de Kerk het lijden en de kruisdood van Jezus. In alle vroegte wordt Jezus door de hogepriesters uitgeleverd. Pilatus, de Romeinse prefect, doet nog een poging om Hem vrij te krijgen, maar het volk kiest voor de vrijlating van de crimineel Barabbas. De Romeinse soldaten kleden Jezus uit, geselen Hem en zetten een kroon van doorntakken op zijn hoofd. Ze vallen spottend voor Hem op de knieën: “Gegroet, koning van de Joden.”
Tussen 8 en 9 uur ‘s ochtends wordt Jezus op de Golgota gekruisigd. Om 12 uur valt er een duisternis over het hele land, die drie uur duurt. Op dat moment sterft Jezus met de uitroep: “Het is volbracht”. Aan het begin van de avond raapt Jozef van Arimatea zijn moed bijeen en vraagt hij Pilatus om Jezus’ lichaam. Hij krijgt toestemming en begraaft Jezus, gewikkeld in linnen doeken, in een rotsgraf.
Stille Zaterdag
Op deze zaterdag wordt herdacht dat het lichaam van Jezus rust in het graf en kijkt de Kerk uit naar de verrijzenis van haar Heer. Wanneer de duisternis gevallen is, begint de paaswake.
De overgebleven elf leerlingen (Judas heeft zich een dag eerder van het leven beroofd) zitten bij elkaar. Met de deuren op slot, doodsbang als ze zijn. De hogepriesters en farizeeërs laten Jezus’ graf bewaken: “Anders komen zijn leerlingen Hem weghalen en zullen ze tegen het volk zeggen: ‘Hij is opgestaan uit de dood’ en die laatste leugen zal nog erger zijn dan de eerste.”
Stille Zaterdag vormt samen met Goede Vrijdag en Witte Donderdag het paastriduüm, het liturgisch hoogtepunt in het kerkelijk jaar. Tijdens deze drie dagen worden het lijden, de dood en verrijzenis van Jezus herdacht.
Pasen
Op Pasen vieren christenen dat Jezus drie dagen na zijn kruisiging is verrezen. Het is het belangrijkste liturgisch feest van het kerkelijk jaar. Wanneer de vrouwen vlak na zonsopgang naar het graf gaan om zijn lichaam te verzorgen, zien ze dat de steen weggerold is. Ze horen een stem: “Wees niet bang. Jullie zoeken Jezus die aan het kruis gestorven is. Hij is niet meer hier. Hij is opgewekt uit de dood!”
Later die dag zijn twee volgelingen op weg naar Emmaüs. Wanneer ze aan een vreemdeling hun ontgoocheling vertellen, herkennen ze Hem pas bij het breken van het brood. De twee gaan meteen terug naar Jeruzalem om het aan de andere volgelingen te vertellen. Opeens staat Jezus in hun midden: “Ik wens jullie vrede. Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.”
Paasklokken en paaseieren
Omdat de kerkklokken tussen Witte Donderdag en de paasnacht zwijgen, wordt aan de kinderen verteld dat de klokken naar Rome vertrekken om paaseieren te halen. Die worden in de paasnacht in de tuinen gestrooid. Het eerste klokkengelui op paasmorgen is voor kinderen het sein dat ze paaseieren mogen zoeken. Eieren staan in alle culturen symbool voor levenskracht, omdat uit een ei nieuw leven ontstaat. In de christelijke traditie staat de eierschaal symbool voor het Oude Verbond en de inhoud van het ei voor het Nieuwe Verbond. Het ei dat openbarst en het kuiken dat tevoorschijn komt, staat symbool voor de verrijzenis en nieuw leven.
