DANSENDE BRONSKINDEREN
Don Angél Fernández Artime, de algemeen overste van de salesianen van Don Bosco: "Het monument voor de basiliek van Maria Hulp van de Christenen in Valdocco is een symbool van de salesiaanse missie in de wereld." Een open brief naar aanleiding van missiemaand oktober.
Beste lezers, ik groet je vanuit Dimapur, Nagaland, in het noordoosten van het prachtige India. Hier is de aanwezigheid van salesianen diep geworteld en daarmee ook de trouw aan Don Bosco. Overal ter wereld word ik buitengewoon warm onthaald. Dat doet me denken aan een symbool van liefde en dankbaarheid: het monument dat zijn vrienden recht tegenover de Basiliek van Maria Hulp van de Christenen plaatsten. Over enkele maanden zullen we zijn honderdste verjaardag vieren. Het is goed onderhouden en verwelkomt als een trouwe voogd iedereen die het moederhuis binnenkomt. Zoals wel vaker gebeurt, zijn we er ondertussen misschien zo vertrouwd mee geraakt, dat we er nog amper bij stilstaan en er gewoon langslopen.
Is het idee van dit monument voortgekomen uit de geest van Don Bosco zelf? Op een dag, toen ze al bouwden aan de Basiliek van Maria Hulp van de Christenen, stak Don Bosco dit plein over. Er lagen nog geen kasseien maar wel vertrapte aarde. Hij stopte om de gevel uitvoerig te bekijken. Met die blik van een dromer en de daadkracht die typerend was voor hem, zei hij tegen de priester die hem vergezelde: “Hier in het midden zou ik een monument voor Mozes willen plaatsen als hij de rots raakt waaruit water stroomt dat in een bassin wordt verzameld." Vandaag staat er een monument in het midden van het plein. Het is niet precies wat Don Bosco had gedacht, maar het drukt nog iets meer uit.
Het epos van salesiaanse dienstbaarheid
Op 10 september 1911 kwam opnieuw het idee bovendrijven om een beeld te zorgen voor het plein. De aanleiding zou het eerste eeuwfeest van zijn geboorte zijn, tijdens het Internationaal Congres van de Oud-Leerlingen. Mensen van over de hele wereld namen onmiddellijk deel aan het project, ook Stad Turijn leverde een kleine bijdrage. Er werd een wedstrijd gehouden waaraan iedereen kon deelnemen. De winnaar werd het plan van beeldhouwer Gaetano Cellini van Ravenna.
Alles was klaar, maar de verschrikkelijke Eerste Wereldoorlog deed de inhuldiging uitstellen, die er uiteindelijk kwam in 1920 tijdens de wake van het feest van Maria Hulp van de Christenen. Toen het doek viel, brak er een toegewijd en ontroerend applaus uit. Geslagen in brons en geplaatst bovenop een robuust granieten voetstuk, brengt het beeld het verhaal van de dienstbaarheid van de salesianen.
Helemaal bovenaan wordt de zachtmoedige, glimlachende figuur van Don Bosco omringd door kinderen die om hem heen dansen. Don Bosco maakt een expressief gebaar dat lijkt te zeggen dat hij een van de kinderen wil optillen. Het is een prachtig symbool van zijn missie en die van de congregatie: het woord opvoeden betekent precies optrekken, verheffen, laten groeien. De toon is vrolijk, wat de spiritualiteit van de salesianen kenmerkt; het klimaat van vriendschap tussen de opvoeder en de jeugd is een grote hulp voor de persoonlijke groei. Volgens H. Franciscus van Sales zou groei in geloof, zelfs met een gids, niet mogelijk zijn als er geen echte vriendschap, communicatie en wederzijdse invloed zou zijn. Het is een vriendschap die de hoogtes van spirituele vriendschap bereikt. Het rapport tussen de salesiaanse opvoeder en de jongeren moet worden afgedrukt met "de grootste hartelijkheid", omdat vertrouwdheid liefde brengt en liefde vertrouwen geeft. De kinderen kijken vol vertrouwen op naar Don Bosco omdat ze er zeker van zijn dat ze geliefd zijn.
De spiegel
Eronder zit de mensheid, die buigt om een kruisbeeld te kussen dat haar door het geloof wordt aangeboden. "In het begin was onze gemeenschap een eenvoudige catechismusles", verklaarde Don Bosco. Deze zin brengt ons terug naar de oorsprong en wortels van de salesiaanse congregatie. Van Don Bosco leerden we dat elk kind, elke persoon Jezus kan ontmoeten in de vreugde van het Evangelie. Op de twee reliëfs vooraan zie je rechts een moeder met een kleine jongen in haar armen die zoenen stuurt naar Don Bosco, en links een arme melaatse die dankbaar naar zijn weldoener kijkt.
Aan beide kanten worden de salesiaanse 'heilige liefdes' gepromoot: de eucharistie en Maria Hulp van de Christenen, samengevoegd in het idee van de missieleuze ad gentes (voor alle natiën, red.) en in dat van het gezin. Op het achterste gedeelte vermelden drie reliëfs hoeveel de salesianen hebben gedaan en doen om immigranten te helpen, zowel in het verleden als vandaag. Ik denk aan de vele salesiaanse huizen over de hele wereld die hun deuren openen voor migranten van alle leeftijden. Ik denk aan de vluchtelingenkampen en aan de groepshuizen. Aan de zijkanten vind je ook de technische- en landbouwscholen van Don Bosco. Elke dag komen duizenden jongeren onze huizen binnen om 'goede christenen en eerlijke burgers' te worden.
Als door een spiegeltruc, direct achter de figuur van Don Bosco, in het midden van de gevel van de basiliek, valt het standbeeld van Jezus met de kinderen op. “Laat die kinderen toch bij Mij komen en houdt ze niet tegen. Want aan hen die zijn zoals zij behoort het Koninkrijk Gods” (Marcus 10:14). Over de hele wereld heb ik de zonen van Don Bosco deze woorden van Jezus zien omzetten in daden, en dit met grote toewijding. Daarom trekken vandaag nog steeds nieuwe missionarissen vanuit deze plek de wereld in.
Bovenal heb ik de oneindige dankbaarheid gevoeld van talrijke mannen en vrouwen voor wat ze in naam van Don Bosco hebben ontvangen. Wanneer ik aankom in een salesiaans huis, op alle plaatsen in de wereld, lijkt het erop dat ik me telkens omringd weet die cirkel van kinderen zoals we zien op het monument, mét hun vreugde vervuld, dat is ook wat ik iedereen toewens,
Genegen groet,
don Angél Fernández Artime
algemeen overste van de salesianen van Don Bosco
