“Respect voor vrouwen, hoe rauw hun achtergrond ook is”
Jurgen Renders zocht Marleen, priester Chris en zusters op in het huis Mensa in Brugge. Mensa wil een thuis zijn voor gekwetste en kwetsbare vrouwen en kinderen. Benieuwd hoe ze in het leven staan?
Mensa is een van de werken van de zusters van Don Bosco. Het werk is ontstaan vanuit de grote nood aan vrouwenopvang. Mensa is het Latijnse woord voor tafel, en een tafel is in huis de plek van ontmoeting, waar je eet, praat met en luistert naar de ander. Zo wil Mensa in Brugge een tafel zijn voor gehavende vrouwen en kinderen, een plek waar ze even kunnen op adem komen om nadien de moeilijkheden van het leven weer aan te kunnen. Eén van die vrouwen is Marleen, een trouwe vrijwilligster op wie de drie zusters in Mensa kunnen rekenen. Naast de zusters, is priester Chris Saelens een van de bezielende krachten. Chris is tientallen jaren gevangenisaalmoezenier geweest in Brugge, vrijwilliger bij de Refuge(1) en was erbij toen Mensa geboren werd, 32 jaar geleden. Ik wil je vandaag hun verhaal brengen.
Over Marleen, vrijwilligster bij Mensa
Marleen is een vlotte dame die een 6-tal jaar geleden in Mensa verbleef. Beproefd door het leven en op zoek naar tijd voor zichzelf om te herbronnen, raapt ze haar moed bijeen en belt hoopvol aan in de Moerstraat nummer 18. Haar eerste indruk? Ze ervaart rust, vrede en vertrouwen, een thuis waar ze zichzelf mag zijn. Dit gevoel van thuiskomen wordt bevestigd wanneer Marleen naar haar kamer gaat en haar naam op de deur ziet prijken. Geen nummer, maar een naam. Je bent in Mensa geen nummer, maar je bent er iemand. Dat is thuiskomen.
Verwacht worden. Als blijkt dat er een klein kerststalletje in haar kamer staat, afkomstig van haar zoon die dat van tevoren gebracht heeft, merkt ze meteen dat ze hier welkom is. Haar verblijf in Mensa zal een keerpunt worden in haar leven. Ze vindt er de kracht om haar leven weer op de rails te zetten en maakt er plannen voor de toekomst. Mensa heeft een zodanige indruk op haar nagelaten, dat zij ook nu nog wekelijks naar haar thuis komt om te helpen in de keuken, de tuin of bij de was.
Marleen is gelovig en heeft muzikaal talent. Geloof is voor haar een bron van kracht als het moeilijk gaat en vreugde als het goed gaat. Muziek geeft haar rust. Haar liefde voor muziek deelt ze met haar medemensen in Mensa. Muziekles voor de kinderen, een concertavond, muzikale optredens in de stad, voor wie wil, zijn er mogelijkheden in overvloed.
“De band die je ware familie verbindt, is niet een van bloed, maar van respect en vreugde in elkaars leven.”
De Amerikaanse auteur Richard Bach zegt het als volgt: “De band die je ware familie verbindt, is niet een van bloed, maar van respect en vreugde in elkaars leven.” Marleen herinnert zich het respect dat de zusters hebben voor de medemens. Relatie of verbinding is nodig voor vooruitgang, zowel in Mensa als in het dagelijkse leven. Ze denkt aan zuster Lamberta, die steeds respect had voor de vrouwen, ongeacht hun rauwe achtergrond. Net dat respect is de basis om samen op pad te gaan. Respect is natuurlijk tweerichtingsverkeer. Marleen vertelt dat respect het cement is dat de stenen van Mensa samenhoudt en tegelijk de plaveien op de weg naar de toekomst. Jij wil toch ook douchen in een nette badkamer, of drinken uit een proper glas? Of rustig stil zijn als er gebeden wordt?
Over Chris, vrijwilliger bij Mensa en priester
Chris heeft in de gevangenis veel mensen ontmoet die ongewenst waren, zowel voor hun ouders als voor onze samenleving: sommigen waren de vrucht van een verkrachting, anderen hadden gruwelijke daden begaan. Elke mens heeft zijn rugzak waarmee hij verder moet. Hij benadrukt het belang van opkijken naar deze mensen, naar hun gebrokenheid en pijn. Jezus is meer aanwezig in hen dan in het goud van een monstrans(2). Denk maar aan Don Bosco die Christus ontwaarde in het gelaat van de jongeren. Als je van een mens wil houden, ontdek je de parel in zijn hart. We zeggen altijd dat de mens geschapen is naar het beeld van God, dan moet dit toch wel diep te herkennen zijn. Soms ligt er een dikke laag slijk over, maar het beeld van God is aanwezig, ook bij mensen die zware misdaden begaan hebben. Vaak zijn zij slachtoffers die slachtoffers gemaakt hebben.
“God is aanwezig, ook bij mensen die zware misdaden begaan hebben”
Toen de kapel van de Brugse gevangenis ingewijd werd, kreeg zij een mooi kruisbeeld. Het kunstwerk was veel te groot en kon niet door de deur. Het werd met een helikopter door het dak neergelaten in de kapel. Een tekenend beeld van Christus die neerdaalt in de hel van het bestaan, waar Hij thuishoort en wil wonen, tussen de uitgespuwde en verstoten mens. Uit veel kwaad wordt het goede geboren. Chris raakt de kern van de zaak als hij zegt dat ieder mens aanvaard is, dat hij er mag zijn. Ook hij benadrukt het belang van respect tegenover ieder mens, zonder uitzondering. Ook in een gesloten entiteit, zoals een gevangenis, is het niet meer dan normaal dat een mens als mens behandeld wordt.
Dit betekent onder andere begeleiding vanaf dag één. Eenzaamheid en wantrouwen zijn bij vele mensen in de gevangenis de enige constanten, zegt Chris. Deze mensen vertrouwen niemand en leven in een omgeving waarin wantrouwen weelderig gedijt. Dit wantrouwen is vaak in de kindertijd gezaaid en woekert doorheen de jaren in de geest. Zijn middelen tegen dit onkruid zijn eerlijkheid en respect. Het kwaad mag veroordeeld worden, maar de mens moet altijd mens blijven. Laten we vooral dat laatste meenemen.
Bron: Don Bosco Vlaanderen 2019/5
1 Refuge: Toenmalige naam van het gesloten centrum in Brugge waar mensen zonder papieren verblijven met het oog op uitwijzing. Vandaag heet het “Centrum voor illegalen in Brugge”.
2 Monstrans: Sierlijk kerkjuweel waarin een hostie of een reliek bewaard wordt. Ze wordt in de liturgie gebruikt ter ere van de heilige waarnaar de inhoud verwijst.
