De (levens)missie van mgr. Luc Van Looy
Luc Van Looy, sdb, is oud-missionaris en huidig bisschop van Gent. Wie is hij en welke band heeft hij met don Cagliero?
MISSIONARIS IN KOREA
Na mijn studie filosofie ben ik in 1964 naar Korea gegaan. Al in de laatste jaren van het secundair onderwijs dacht ik aan het Verre Oosten. Een oom van mijn moeder was missionaris in China en later ook in de Filipijnen. Terwijl ik nog studeerde, waren er al salesianen in Korea. Dankzij de brieven die zij opstuurden, hadden we informatie over dat land en zo groeide mijn interesse.
Toen ik naar Korea vertrok, wist ik dat er een paar Vlaamse missionarissen waren en dat gaf me vertrouwen. De eerste impact van de andere cultuur is behoorlijk heftig, vooral omdat je geen woord verstaat van wat de mensen zeggen. Na een jaar intensieve taalkundige begeleiding kon ik nog steeds geen gewone conversatie houden. Het duurde vijf jaar voordat ik de taal onder de knie kreeg.
Moeilijker en boeiender dan de taal is de cultuur. Na negen jaar in Korea kwam ik plots tot de vaststelling dat ik de mensen eigenlijk niet goed begreep. ‘Begrijpen’ wat ze denken terwijl ze spreken, is meer dan een vertaalslag van woorden en zinnen.
Religie was geen probleem: ik woonde in een salesiaanse gemeenschap, werkte in een salesiaanse school en in een katholieke kerk. Er waren ook boeddhisten, maar die hebben weinig invloed op de maatschappij en de protestanten kwamen niet echt in contact met ons. Het boeiendste was de animistische(1) manier waarop alles beleefd wordt. Dat merk je in gesprekken, in de verhoudingen in families en bij kritische momenten, zoals ziektes en begrafenissen.
Ik heb me daar als priester vooral ingezet voor culturele en sociale problemen en ik werkte onder meer als lid van de diocesane priesterraad en in de jongerenpastoraal van het aartsbisdom Seoul.
DE HOOFDRAAD IN ROME
Na mijn missiewerk in Korea werd ik in 1984 verkozen als lid van de Algemene Raad te Rome. Er heerste een broederlijke sfeer en we konden altijd rekenen op een samenwerking tussen de raadsleden. Het hoofdbestuur van de salesianen is een hechte groep van aangename en vriendelijke mensen die geboeid zijn door het charisma van Don Bosco. De kracht van Don Bosco is dat hij niet alleen de congregatie samenhoudt over de hele wereld, maar dat hij ook de kracht geeft om overal waar we komen zijn spiritualiteit uit te dragen. Men zegt mij in Gent dat ze merken dat ik salesiaan ben, ook al spreek ik bijna nooit over Don Bosco.
Eerst kreeg ik zes jaar lang de verantwoordelijkheid voor de animatie van de missieactiviteiten van de congregatie. In die periode heb ik veel missiegebieden bezocht in alle continenten. Ik ging naar Afrika om nieuwe missies voor te bereiden en in Latijns-Amerika bezocht ik verschillende stammen in Brazilië en Ecuador. Samenleven met de missionarissen van die streek was een rijke ervaring. Deze priesters leven in een hecht verband met de lokale bevolking in heel eenvoudige, tot zelfs primitieve omstandigheden.
We kunnen niet ontkennen dat er vroeger een vleugje paternalisme bij het missionariswerk zat. Naarmate we verder doordrongen in de cultuur en de mensen van ginder als medewerkers begonnen in te schakelen, vond er wel een omwenteling plaats. Een belangrijk begrip daarbij, dat door het Tweede Vaticaans Concilie duidelijk gemaakt is, is het ‘Volk van God’(2). Daarin is iedere gelovige kind van God, broer en zus van elkaar en zo genodigd tot gedeelde verantwoordelijkheid voor en dienst aan de Kerk. De Kerk is niet van de paus, de bisschoppen, priesters of religieuzen, maar het is het volk dat door God bemind en uitverkozen is.
Nadien stond ik zes jaar lang in voor de jeugdpastoraal. Toen hebben we hard gewerkt aan de verspreiding van de salesiaanse jeugdspiritualiteit en de salesiaanse jeugdbeweging.
HET KRUIS VAN DON CAGLIERO
Daarna was ik acht jaar vicaris van de algemeen overste. Eerst was dit don Vecchi, die in die periode ziek werd en in 2002 overleed. Door zijn ziekte nam ik een jaar lang zijn taken als Algemeen Overste over. Later was ik vicaris van Pascual Chavez. Hij is degene die op het idee kwam om mij het missiekruis van don Cagliero geven. Vroeger had monseigneur ter Schure van Den Bosch dit gedragen, daarna was het terug in het archief van het generalaat. Ik zal er voor moeten zorgen dat het later opnieuw in het archief terechtkomt.
Ik vind het een bijzondere eer. Cagliero blijft toch een groot idool van alle salesiaanse bisschoppen. Hij was de eerste bisschop en kardinaal van de congregatie en een trouwe en intieme vriend van Don Bosco. Don Cagliero was missionaris in Patagonië, ik was missionaris in Zuid-Korea, dat zorgt voor een band tussen ons beiden.
Wanneer ik dit kruis draag, is het in een context van salesianen en zusters van Don Bosco. Zij tonen dan veel interesse in het kruis, soms zelfs tot devotie toe, net als de jongeren die vertrouwd zijn met de salesiaanse familie.
“Iemand begrijpen is meer dan een vertaalslag van woorden en zinnen”
MISSIEWERK IN GENT
In mijn bisdom Gent zijn er nu een aantal missionarissen uit Congo en Mexico. Dit weerspiegelt de universaliteit van de Kerk, maar het is ook een terugkeer van de evangelisatie naar ons eigen land, ook een gevolg van het groeiende priestertekort in onze bisdommen.
Dankzij de stroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Afrika groeit er binnen de Kerk een openheid naar andere gewoonten en culturen, met als gevolg dat de Kerk een meer universeel karakter krijgt.
Wanneer mijn opvolger benoemd wordt, denk ik eraan om in dit bisdom te blijven. Er is hier op dit moment meer behoefte aan werkkrachten dan in Korea. Ik wil niet verbergen dat ik daar graag terug zou willen gaan, of naar India of Brazilië, om herinneringen op te halen en te zien hoe alles zich daar ontwikkeld heeft, maar ik wil daarbij niet vervallen in een soort religieus toerisme. Het lijkt me dan beter om hier te blijven.
NETWERKER VAN GOD VOOR MENSEN
Het boek ‘Netwerker voor God bij de mensen’ heb ik met Emmanuel van Lierde geschreven omdat mij vaak gevraagd werd mijn levensverhaal te vertellen. Ik geloof dat bisschoppen inderdaad netwerkers zijn: we staan tussen de mensen, verbinden mensen met elkaar, brengen mensen met Christus in contact en brengen Christus tot bij de mensen.
“Missionarissen en vluchtelingen doen openheid groeien”
De salesiaanse roeping is voor mij alleszins een weg om gelukkig te zijn, te midden van de jongeren en de mensen die ik ontmoet. De missionarisroeping is evenzeer een gelukkige weg, aangezien de mensen en culturen een enorme rijkdom betekenen. Dit zijn voor mij dan ook twee redenen om enorm dankbaar voor te zijn: dat ik salesiaan en missionaris ben.
(1) Animisme: de idee dat er een geest of ziel zit in alles dat leeft zoals dieren, planten, bergen, taal en rivieren.
(2) Het Tweede Vaticaans Concillie (1962-1965): deze bisschoppelijke vergadering vond plaats onder leiding van paus Johannes XXIII (1962) en paus Paulus VI (1963-1965). Dit concilie staat bekend als modernisering van de kerkelijke leer. In het finale document wordt nadrukkelijk gesproken over de Kerk als ‘volk van God’.
Bron: Don Bosco Vlaanderen 2019/4
Ontdek in deze editie meer over don Cagliero (1838-1926).
Vraag gratis het magazine aan via dbmedia@donbosco.be!
