Werken aan integrale ontwikkeling bij de Bororo
Mario Bordignon, een 71-jarige Salesiaanse priester, heeft meer dan dertig jaar geleefd bij de Bororo, de inheemse bevolking van de Mato Grosso, Brazilië.
Naast evangelisatie zette de salesiaan zich in voor het behoud van de lokale cultuur, bevorderde hij hun zelfredzaamheid en stond hij hen bij om hun rechten te verdedigen. “Een van onze zendingstaken is de identiteit van een volk verdedigen”, verklaart Bordignon. “Ik denk dat dat vandaag moeilijker is omdat de westerse samenleving de inheemse culturen sterk beïnvloedt. Het is de negatieve kant van de vooruitgang,” voegt hij eraan toe. “Aan de ene kant zijn camera’s waardevolle hulpmiddelen om de eigen cultuur te bewaren, aan de andere kant brengen mobiele telefoons, radio en televisie alles binnen vanuit een dominante cultuur.”
“Wat iemand waard is, zijn niet zijn dingen, maar wat hij van binnen heeft, zijn moraal, zijn cultuur, zijn kennis.”
Sinds zijn aankomst in de Mato Grosso is Bordignon het meest bezig geweest met het uitbouwen van een gedifferentieerde school in Meruri. “De jongeren leren over de zogenaamde nationale cultuur zonder hun rijke Bororo-cultuur te verliezen. Hij zorgde voor een tweetalige en interculturele school, waarbij ook ouderen bij betrokken waren. Vandaag is de school in handen van de Bororo zelf. Leraars vormen er de jongeren goed en ze kunnen naar de universiteit gaan,” zegt de salesiaan trots. Andere problemen zijn de economische steun aan de inboorlingen en het respect voor hun rechten. “Consumentisme bestaat hier ook. De Bororo hebben een plotse overgang van de traditionele naar de westerse economie meegemaakt. Ze worstelen om de mechanismen te begrijpen en om ze te assimileren. Het is gemakkelijk te kopen, maar als ze het productieproces begrijpen, zijn ze vaak gedesoriënteerd.” De salesianenbegeleiden de Bororo bij de afbakening van hun territorium. “Officieel werdenreservaten voor hen afgebakend, maar de fazendeiros, de rijke landeigenaars, bezetten ze. De Bororo moeten hun gebieden herstellen. Daar is er plaats voor een beetje vegetatie in Brazilië en om die reden zijn ze van belang voor de hele natie. “
Na meer dan dertig jaar in de missie, kan Bordignon zeggen: “De Bororo hebben me veel geleerd.” Toen ik deelnam aan een Bororo-begrafenis was ik erg onder de indruk: alles wat toebehoorde aan de overledene werd verbrand. Geschokt, vroeg ik: “Waarom?”. Het stamhoofd antwoordde me: “Wat iemand waard is, zijn niet zijn dingen, maar wat hij van binnen heeft, zijn moraal, zijn cultuur, zijn kennis.” Ik zweeg en leerde van hen.
