Nieuwjaarsbrief voorzitter DBOC
Didier Finet, voorzitter van het Don Bosco Onderwijscentrum, schreef een nieuwjaarsbrief.
Beste collega
Tijdens de kerstvakantie heb ik zitten grasduinen in het boek ‘3000 jaar denkers over onderwijs’ van Henk Sissing. Samen met jullie wil ik graag bij enkele citaten stilstaan die mij aangesproken hebben omdat ze de onderwijsactualiteit wat kristalliseren.
Het eerste luidt: “Onderwijs moet bij wet geregeld zijn en er moet door de staat op worden toegezien. Op het moment heerst er een verschil van mening over welke onderwerpen moeten worden onderwezen. Ook is onduidelijk of het onderwijs zich meer met verstandelijke of met morele eigenschappen bezig moet houden! “
Met dit citaat gaan mijn gedachten uit naar de vrijheid van onderwijs en de recente discussies over het ‘wat’ en het ‘hoe’: eindtermen tegenover leerplannen, kennis tegenover vaardigheden, cultuurgebonden ontwikkeling tegenover persoonsgebonden ontwikkeling, directe instructie tegenover ontdekkend leren, vakkenonderwijs tegenover geïntegreerd onderwijs, centrale examens of niet…
Het citaat toont aan dat deze discussies niet nieuw zijn. Het gezegde is immers van de Griekse filosoof en wetenschapper Aristoteles die van 384 voor Christus tot 322 voor Christus leefde. Dit betekent dat het minstens 2374 jaar oud is.
Het tweede citaat leunt bij het eerste aan en komt van Sint-Augustinus, bisschop van Hippo, theoloog, filosoof en kerkvader. Hij leefde ongeveer 1666 jaar geleden, namelijk van 354 tot 430. Het luidt: “Men moet zich niet verliezen in de hoeveelheid leerstof, maar een verstandige keuze doen en hoofdzaken op de voorgrond plaatsen”.
De vraag die ik me hier stel is: door wie en waardoor wordt die keuze bepaald? Is het pedagogisch project van de school en haar visie op mens en samenleving werkelijk de ‘alfa en omega’ van haar handelen? Indien ja, dan zal de keuze hierdoor bepaald worden. Daarin zitten het leiderschap en de meesterschap van zowel de directeur als de leraar. Niet het vele is goed, maar het goede is veel. Verstandig kiezen, betekent leerinhouden kiezen die er echt toe doen waardoor het pedagogisch project en de visie op mens en samenleving gerealiseerd worden. Ook al zien leerlingen er in het begin de waarde nog niet van.
Als volgende citaat kies ik voor: “Ik heb geen speciaal talent. Ik ben alleen nieuwsgierig”. Ik denk dat Albert Einstein, die in 1921 de Nobelprijs Natuurkunde heeft gekregen en van 1879 tot 1955 leefde gelijk heeft.
Is de essentie van onderwijs niet leerlingen nieuwsgierig maken in het ‘waarom’ van alles? Ik denk dat onderwijs de plek is waar we leerlingen niet oproepen om in de eerste plaats bezig te zijn met zichzelf, maar hen helpen om nieuwe dingen te ontdekken. Laat die dingen op hen afkomen. Ook al gaan hun verlangens er niet naar uit. Interesse, nieuwsgierigheid, leergierigheid voor het onbekende brengen ons tot mogelijke talenten zonder dat deze het uitgangspunt zijn.
Wat denk je van het citaat “Het belangrijkste van onderwijs is zin”? Dit komt van de Britse staatsman Winston Churchill die van 1874 tot 1965 leefde.
Wellicht heb je ook al ervaren dat ‘zin’ of ‘goesting’ niet vanzelf komen. Hiervoor heb je binnen de school ‘wonderwijzers’ nodig die liefde hebben voor hun inhouden en er zodanig door gegrepen zijn dat ze er dagdagelijks zelf van genieten en de schoonheid ervan met hun leerlingen delen. ‘Wonderwijzers’ die (w)onderwijzen met Don Bosco als gids en tochtgenoot. Ze dagen hun leerlingen uit om meegezogen te worden in een voor hen onbekende maar boeiende wereld en om die verder te verkennen.
Ik wil mijn nieuwjaarsbrief eindigen met, voor mij, het mooiste citaat: “Een leraar raakt aan de eeuwigheid; hij kan nooit zeggen waar zijn invloed ophoudt”. Dit gezegde komt van de Amerikaanse historicus Henry Brooks Adams die van 1838 tot 1918 leefde.
Wellicht heb je zelf ervaren dat een goede leraar niet vergeten wordt en dat die sterk bepalend kan zijn voor je levenskeuzes. De invloed van de persoon van een leraar (van jou dus) mag niet onderschat worden. Het belangrijkste in jouw onderwijs ben jij, met jouw enthousiasme voor jouw leerinhouden en met jouw liefde voor en vertrouwen in de leerling. “Zonder vertrouwen, geen opvoeding”, hield Don Bosco zijn medewerkers voor. Alleen zo draag je bij aan de weg die leerlingen zelf willen bewandelen. Inderdaad, een zware verantwoordelijkheid! Geloof echter in jezelf! Als Don Bosco-leraar kan je het! Om het met de woorden van de Brugse Lodewijk van Gruuthuse (1422-1492) te zeggen: “Plus est en vous”. Woorden die wellicht, ook voor 2020, één van de belangrijkste uitgangspunten blijven in het onderwijs.
Beste collega
2020 wordt opnieuw een boeiend jaar. Een jaar van verbondenheid, vertrouwen, geloof, groei, vreugde & spel en van hoop.
Alvast dank om hieraan mee te willen werken! We rekenen op jou!
Gelukkig Nieuwjaar
Didier Finet
Voorzitter DBOC
