“Jongeren denken niet meer binnen de kerkmuren”
‘De kerken lopen leeg’ is een veelgehoord statement de afgelopen jaren. Statistisch gezien klopt dit misschien, maar de vraag is of we daarbij geen belangrijke nuances over het hoofd zien. Als je het aan Youth Pastors Chesron, Esmee, en Hendrik-Jan vraagt, zijn jongeren helemaal niet klaar met de kerk. “Deze generatie jongeren staat juist zeer krachtig in haar geloof.”
Dit is een artikel uit Don Bosco magazine. Ons magazine gratis thuis ontvangen? Inschrijven kan via deze link.
Chesron (27) en Esmee (25) zijn allebei Youth Pastor bij We Are Young (WAY), het jongerenwerk binnen Mozaiek0318, een kerk in Nederland. Hendrik-Jan (27) is jongerenpastor bij de Interdiocesane Jeugddienst (IJD) in Vlaanderen.
Op de Vormelingendag van de IJD verzamelen jaarlijks zo’n 700 kinderen van 12 en 13 jaar, bij WAY zijn ruim 1.100 jongeren tussen de 12 en 25 jaar aangesloten. Hoe komt het dat deze Youth Pastors er kennelijk wel in slagen om die aantallen jongeren aan te spreken? Esmee hoeft er niet lang over na te denken. “De generatie boven ons denkt in kerkmuren en hokjes, de jongere generatie doet dat niet. Zij zijn niet bezig met uit welke kerk ze komen of van welke stroming ze zijn, maar zoeken vooral naar wat hen verbindt: het geloof in een God die van hen houdt, dat is hun basis.” Chesron vult aan: “Vroeger trouwde je met iemand uit je eigen kerkelijke kring, dat is nu niet meer. We reizen gemakkelijker en er is internet. Die trend zie je ook binnen de Kerk: jongeren reizen het land door naar evenementen. Daar zoeken ze elkaar op en vinden ze die gemeenschappelijke basis; zo vallen de kerkmuren weg.” Hendrik-Jan is het daarmee eens: “Jongeren zitten in een emotionele ontwikkeling en in die ontwikkeling is er áltijd ruimte om op zoek te gaan naar zingeving. Wij willen aanwezig zijn waar die vragen leven, want daar kunnen we een antwoord bieden.”
Kerk-zijn verandert
Deze andere manier van denken geeft ook andere vormen van kerk-zijn. “Het is belangrijk om als jongerenwerker te beseffen dat we niet meer rond de kerktoren leven”, meent Hendrik-Jan. “Je moet in kunnen spelen op globalisering door op de plekken te komen waar de jongeren ook zijn. En dat is niet per se meer een kerkgebouw.” Esmee knikt. “Dat klopt helemaal. Wij gaan bijvoorbeeld regelmatig naar een wijk waar veel kwetsbare jongeren wonen. We spelen voetbal en vaak ontstaat er dan ruimte voor een gesprek over geloof en zingeving. Dat is ook kerk-zijn.” “Daar zeg je wat moois!”, onderbreekt Hendrik-Jan. “Dat sluit heel erg aan bij wat Don Bosco, mijn grote voorbeeld, ook heel belangrijk vond: de verbinding zoeken middels spel. Op die manier ontstaat er ruimte voor een gesprek over zingeving. Zo waardevol!” Chesron voegt toe: “Bij ons komen jongeren samen in kleine groepjes. Ze ervaren dat als ‘hun’ kerk. Ze eten samen, spelen een spel en gaan dan meer de diepte in. Dit zorgt voor meer betrokkenheid.”
“Ik houd van de kerk! Wat ik wel merk, is dat het misschien niet meer elke week op die manier hoeft"
Toch hoopt Esmee dat we de kerk in de traditionele vorm nooit helemaal zullen verliezen. “Ik houd van de kerk! Samen bidden, lezen, luisteren, zingen … Dat is zo belangrijk! Wat ik wel merk, is dat het misschien niet meer elke week op die manier hoeft. Als ik de ene week met een klein groepje en de andere week in een groter verband kerk kan zijn, is dat prima.” “Het risico bestaat wel dat je gaat vervreemden van je oorsprong, dus ik begrijp de zorgen van de oudere generaties wel”, aldus Hendrik-Jan. “Toch is het volgens mij belangrijk om te investeren in die nieuwe vormen van kerk-zijn. Don Bosco leerde ons het al: wij, volwassenen, zijn de blauwdruk waarop jongeren zich baseren. Dat is heel belangrijk om te onthouden. Je kunt jongeren het beste aanspreken binnen hun eigen leefwereld.”
Van hardstyle tot stiltemomenten
De passie voor jongeren spat er aan alle kanten af bij deze drie jongerenwerkers en dat is ook te zien aan hun aanbod. WAY organiseert enerzijds jongerendiensten met aansprekende muziek en bekende sprekers, anderzijds ook ‘Worship & Prayer’-avonden waarbij jongeren juist worden uitgenodigd de stilte op te zoeken. “Alles wat wij doen is doorspekt met onze visie: ‘To be, to belong, to be loved’”, legt Esmee uit. “Wij geloven dat jongeren het nodig hebben om dat te beseffen: dat ze er mogen zijn, dat ze erbij horen en geliefd zijn. Want dan pas kunnen ze dat ook uitstralen naar anderen.” Ook Hendrik-Jan vindt allerlei manieren om jongeren te bereiken: “Regelmatig ga ik met mijn gitaar op pad en zoek ik jongeren op om met hen te praten over zingeving en geloof. Binnen IJD organiseren we Taizévieringen, zangmomenten en drama-avonden, maar we organiseren ook kampen en reizen naar bedevaartsoorden of belangrijke plaatsen rondom een heilige. Zo proberen we zaadjes te planten bij jongeren en zoeken we naar wat past bij hun leefwereld”
“Veel jongeren worstelen met hun mentale gezondheid. Zeker na corona is het aantal jongeren met zelfmoordneigingen enorm gegroeid"
Maar het pastorale jongerenwerk kent ook uitdagingen. “Bij ons is dat vooral de verbinding met elkaar”, merkt Chesron op. “Door de grote aantallen jongeren die op onze evenementen komen, is het soms lastig om hen écht te zien.” Esmee vult aan: “Daarnaast worstelen veel jongeren met hun mentale gezondheid. Zeker na corona is het aantal jongeren met zelfmoordneigingen enorm gegroeid. Er wordt ontzettend veel van ze verwacht.” “Dat klopt helemaal”, knikt Hendrik-Jan. “Het gaat dan vooral om de druk die wij hen als maatschappij opleggen. Jongeren moeten de hoogste opleiding volgen en het meeste geld verdienen. Door die prestatiemaatschappij merken wij dat de groep kwetsbare jongeren groter wordt.”
Hét medicijn hiertegen is volgens Chesron openheid en eerlijkheid, dat moet de norm zijn. “Ik denk dat wij onbewust best veel op de Don Boscomanier bezig zijn”, grinnikt hij. “Omdat wij inzetten op rolmodellen. We willen een voorbeeld zijn voor jongeren als het gaat om openheid en kwetsbaarheid. We laten daarin veel van onszelf zien en nodigen jongeren zo uit hetzelfde te doen. De maskers mogen af, je mag jezelf zijn en je bent welkom zoals je bent.” Hendrik-Jan kan zich daar helemaal in vinden: “Precies, in de eerste plaats bereik je jongeren door je hart open te stellen. Als je het enthousiasme dat van binnen leeft naar buiten kunt brengen, kan je jongeren daarmee stimuleren. Gewoon glimlachen, je ogen laten stralen en op gelijke hoogte met de jongeren communiceren. Daarmee zeg je: ‘Je mag zijn wie je bent, je bent goed zoals je bent.’”
