DE STEM VAN JONGEREN #1: Mentaal welzijn
In 2021 starten we bij Don Bosco met de maandelijkse rubriek ‘de stem van jongeren’. Hierin laten we tiener Louis Notte aan het woord over een thema dat jongeren aangaat. Louis is leerling van Don Bosco Zwijnaarde, maar daarnaast ook voorzitter van de Vlaamse Scholierenkoepel: een organisatie van, voor en door alle scholieren in het Vlaamse middelbaar onderwijs.
Er werd al veel gezegd en geschreven over het mentaal welzijn van de jongeren tijdens de coronacrisis, maar wie kan er beter over vertellen dan de jongeren zelf?
“School is nog te vaak een grote bron van stress. Al voor corona in het land was hoorden we dat leerlingen op school heel veel stress ervaren en zich daardoor slecht voelden. Daarnaast zijn jongeren in het middelbaar op zoek naar wie ze zelf zijn, hun eigen identiteit. Dit gaat vaak gepaard met onzekerheden. Vandaar is het heel belangrijk dat er op school aandacht voor ons is. De nood aan die aandacht is door corona alleen maar gegroeid. Nog meer dan ooit hebben leerlingen het heel lastig en gaat het soms niet meer.”
Te veel stress
“De Vlaamse Scholierenkoepel deed in 2017 een grote enquête over stress op school. We stelden vast dat er vier stressbronnen bestaan die worden veroorzaakt door de school: de puntenverslaving van scholen, de digitale wegen zoals Smartschool die ervoor zorgen dat school niet meer aan de schoolpoort stopt, het niet zichzelf kunnen zijn op school en het gebrek aan wil tot verandering. Met dat laatste bedoelen we dan vooral de vaste structuren op scholen: de hele dag op een stoel zitten, een vast startuur, weinig variatie binnen de lessen, enzovoort. We laten persoonlijke stressbronnen zoals de thuissituatie, pesterijen, … hier buiten beschouwing omdat de school hier geen oorzaak van is.”
Praten en luisteren werkt
“Maar wat kunnen scholen dan doen om leerlingen zich beter in hun vel te laten voelen? Een eerste belangrijke zaak is erover praten. Te vaak is mentale gezondheid nog een taboe. Wanneer een leerkracht thuis met een gebroken been zit, zal dit meteen aan de leerlingen gezegd worden. Is het een burn-out, dan wordt er gezegd dat het om persoonlijke redenen gaat. Zo houd je het taboe in stand. In deze coronatijd is het ook te vaak het geval dat wanneer een jongere aangeeft dat hij erdoor zit, hij in de publieke opinie het verwijt krijgt dat hij overdrijft, dat het in de oorlog erger was of dat iedereen het lastig heeft. Dat is iets dat je op dat moment niet wilt horen. Dan heb je juist nood aan een luisterend oor, iemand die je begrijpt. Voor jongeren is het belangrijk dat ze weten dat ze terecht kunnen bij een een vriend(in) én bij een volwassene (ouder, leraar, …).
"Er moet veel meer ingezet worden op feedback. Zeg wat een leerling goed kan, maar ook waar het nog beter moet" - Louis Notte
Feedback zegt meer dan een cijfer
“Ook de werkdruk en de verslaving aan punten hebben een grote invloed op het mentaal welzijn. Dagelijks krijgen leerlingen taken en toetsen, waarvan de punten meetellen op het rapport. Dit veroorzaakt veel prestatiedruk en stress. Tijdens de eerste lockdown klonk het: ‘leren is belangrijker dan evalueren.’ Dit was voor veel scholieren een echt opluchting. Vanaf september viel deze maatregel weer weg. Leerlingen werden - zeker voor de herfstvakantie - overladen met toetsen en evalueren werd weer de norm. Er moet veel meer ingezet worden op feedback. Zeg wat een leerling goed kan, maar ook waar het nog beter moet, zonder dat ze afgestraft worden met een slecht resultaat voor het rapport. Feedback zegt veel meer dan een cijfer.”
Duidelijke communicatie over hulporganisaties
“De weg naar hulporganisaties zoals het CLB verloopt niet altijd even vlot en gemakkelijk. Niet elke leerling weet waar hij/zij terecht kan met een moeilijke vraag of als het slecht gaat. Dat het CLB onafhankelijk werkt van de school en beroepsgeheim heeft, is niet altijd geweten. Informeer dus zeker de leerlingen waar ze terecht kunnen. De leerkracht heeft hierbij ook een belangrijke rol. Zij staan namelijk op de eerste rij en kunnen signalen van leerlingen opvangen. Zorg er dus voor dat de leerkrachten dan ook weten waar ze die leerling naartoe kunnen sturen en hoe ze dit het beste aanpakken. Zorg ook dat de drempel voor leerlingen zo laag mogelijk is om naar de leerlingenbegeleiding of CLB’s te stappen.”
Benieuwd naar de mening van jongeren over een bepaald thema? Twijfel dan niet om je suggestie(s) te mailen naar dbmedia@donbosco.be. Op die manier kan je te weten komen hoe jongeren écht denken over bepaalde zaken.
