Brief van de provinciaal 2022-2023/6
Provinciaal Wilfried Wambeke geeft in zijn maandelijkse brief een update over het reilen en zeilen van de Don Boscobeweging in Vlaanderen en Nederland. In deze brief heeft hij het onder meer over de nieuwe Strenna (jaarspreuk van de Salesiaanse Familie) en haalt hij enkele belangrijke data aan.
Beste medebroeders
Onze Algemeen Overste don Ángel Fernández Artime heeft als ‘Strenna’ of jaarspreuk voor 2023 gekozen voor een tekst die duidelijk maakt dat de hele Don Boscofamilie van grote betekenis kan en moet zijn in onze samenleving: 'Als gist in onze samenleving, samen één Don Boscofamilie'. Hij richt zich daarmee naar twee doelgroepen: alle kinderen en jonge mensen in de huizen en werken van Don Bosco en alle volwassenen die behoren tot de brede salesiaanse beweging. Hij daagt iedereen van deze twee groepen uit om te ontdekken hoe zij gist kunnen zijn in het deeg van een humane samenleving. Hiermee verwijst hij uiteraard naar de passage in het Evangelie (Matteus 13,33) waar Jezus de komst van het Rijk van God vergelijkt met de onvermoede kracht van een beetje gist dat onopvallend zijn werk doet en het deeg doet rijzen en smaak geeft.
Don Ángel richt zich bewust niet alleen tot de religieuzen in de Salesiaanse Familie maar tot alle mensen die met Don Bosco verbonden zijn omdat zij medeverantwoordelijk zijn voor onze gedeelde zending in deze wereld. Hoewel ons engagement op het eerste gezicht misschien klein en onbeduidend lijkt, zoals het beetje gist, in de ogen van de wereld kan God toch met onze inzet wonderen verrichten die de hele wereld doordesemen. We moeten er niet aan twijfelen, zo stelt onze Algemeen Overste, dat wij als Don Boscofamilie – ondanks alle drama’s die zich in de wereld afspelen – hoe jong of oud we ook zijn, wel degelijk invloed hebben op het menselijker maken van onze samenleving.
Dit hoeft niet te gebeuren op spectaculaire wijze. Figuren als Mamma Margherita, de moeder van Don Bosco, Domenico Savio, Artemide Zatti en ook heel wat mensen uit onze eigen omgeving die opkomen voor de waardigheid van iedere mens, vertellen ons dat zij met hun talenten en ondanks hun beperktheden de wereld een stukje beter kunnen maken. In de brief over de jaarspreuk is het inspirerend dat ook kinderen en jonge mensen betrokken worden bij de opbouw van een samenleving waar liefde, gerechtigheid en solidariteit elke dag moeten worden gerealiseerd.
De brief van de Algemeen Overste wordt momenteel vertaald naar het Nederlands. Zodra de vertaling beschikbaar is, zal ze verder verspreid worden. Verdere toelichting bij de jaarspreuk zal gegeven worden tijdens de Strennadag op zaterdag 11 februari 2023 te Oud-Heverlee.
Totum amoris est – Apostolische brief ‘Alles heeft betrekking op de liefde’
Paus Franciscus heeft op 28 december 2022, de 400ste verjaardag van het overlijden van de heilige Franciscus van Sales (Thorens-Glières 21 augustus 1567 – Lyon 28 december 1622) over hem een apostolische brief gepubliceerd. De titel van de brief vat de geestelijke erfenis van onze patroonheilige samen en doet ons denken aan onze jaarspreuk van 2022: “Doe alles uit liefde en niet omdat het moet.” Met de liefde als criterium leefde Franciscus van Sales volledig gericht op God die wezenlijk aanwezig is in het menselijk hart en die spreekt doorheen het hart van de mens. Twee dagen voor hij stierf in Lyon had hij nog gezegd: “Het is de liefde die perfectie verleent aan onze werken.” Niet toevallig kent de heilige paus Johannes Paulus II aan Franciscus van Sales de titel toe van ‘Dokter van de Goddelijke Liefde’.
Na de inleiding waaruit ik bovenstaande gedachten haalde, beschrijft paus Franciscus het leven van de heilige Franciscus van Sales en geeft hij aan hoe hij in zijn opvoeding én in de toenmalige wereldgebeurtenissen – in nederig en volhardend gebed – kennis maakt met “de God van het menselijk hart”. Het zou hem maken tot een buitengewone geestelijke begeleider van velen; niet met de harde aanpak die toen gebruikelijk was, maar met respect voor de waardigheid en de eigen verantwoordelijkheid van de betrokkene. Paus Franciscus noemt dit het salesiaans optimisme dat later zijn stempel zou drukken op de geschiedenis van de spiritualiteit, waarbij hij uitdrukkelijk de heilige Johannes Bosco vermeldt.
Verder gaat paus Franciscus in op de immense invloed van het bisschopsambt van de heilige Franciscus van Sales op het toenmalige Europa waar een hernieuwd verlangen naar God ontstaan was. Voor hem stonden persoonlijke relaties en naastenliefde centraal, als beeld van de goddelijke liefde.
In zijn Tractaat over de liefde van God heeft Franciscus van Sales het over het mooie van onze relatie met God. Hij vraagt: “Welke zijn de touwen die Gods voorzienigheid gebruikt om onze harten naar Zijn liefde te trekken?” In zijn antwoord, geïnspireerd door de vele levensverhalen die hij in de geestelijke begeleiding beluisterd heeft, spreekt hij over touwen van menselijkheid, naastenliefde en vriendschap. “Het is duidelijk,” schrijft hij, “dat wij tot God worden aangetrokken met met zachte uitnodigingen en heilige ingevingen, passend bij het menselijk hart dat van nature vrij is.” En verder: “De kracht van de genade dwingt het hart niet, maar trekt het aan.” Deze genade verplicht ons tot niets, maar doet ons beseffen dat Gods liefde ons radicaal voorafgaat en dat Zijn eerste gave juist bestaat in onze aanvaarding van die liefde.
In een volgend deeltje van Totum amoris est staat de paus stil bij de Inleiding tot het Devote Leven en met name bij wat ware devotie is volgens Franciscus van Sales. Naast vele valse vormen van toewijding of devotie heeft ware devotie haar diepste wortels God die in ons hart woont. Ze veronderstelt de liefde tot God en komt tot uiting in de naastenliefde die op haar beurt de liefde tot God, of met andere woorden de devotie of toewijding, intenser maakt. In die zin is de devotie veeleer een levensstijl in ons concrete dagelijkse bestaan en werpt ze haar licht op de roeping van ieder individu. Devotie werd in die tijd vaak gekoppeld aan een leven in afzondering, maar voor Franciscus van Sales is ze een houding van iedere mens die haar beoefent in overeenstemming met zijn eigen roeping. Ze is dus niet een voorrecht van een bepaalde groep, maar een oproep voor iedere christen. Zo ontwikkelde Franciscus van Sales een visie die eeuwen later zou worden bevestigd door het Tweede Vaticaans Concilie: “Het belangrijkste is dat iedere gelovige zijn eigen weg onderscheidt, dat hij het allerbeste van zichzelf naar boven haalt, de meest persoonlijke gaven die God in zijn hart heeft gelegd” (Gaudete et Exsultate).
Franciscus van Sales beschouwde het christelijk leven als “de extase van werk en leven”. Hij hield niet van “christenen van wie het leven lijkt op een vastentijd zonder Pasen”: allen moeten we de vreugde van het geloof laten herleven met overtuigd vertrouwen. Het is die vreugde die hij bedoelt met ‘extase’: de vreugdevolle uitbundigheid van een christelijk leven dat de middelmatig-heid overstijgt. Het is niet in onszelf, maar juist boven en buiten onszelf leven omdat God ons daartoe trekt. We moeten vermijden dat Gods stem niet meer wordt gehoord, dat de stille vreugde van zijn liefde niet meer wordt gevoeld en dat het verlangen om goed te doen vervaagt. Anders gezegd: wie denkt zich tot God te richten, maar zijn naaste niet liefheeft, bedriegt zichzelf en de anderen. Het is de echo van de woorden van Sint-Paulus aan de christenen van Korinthe: “Al heb ik een geloof dat bergen kan verzetten, als ik de liefde niet heb, ben ik niets.”
De apostolische brief van paus Franciscus zal in samenwerking met de Oblaten van Sint Franciscus van Sales vertaald worden naar het Nederlands en aan iedere medebroeder bezorgd worden.
Onze zieke medebroeders biddend nabij
Jos Gregoire (Boortmeerbeek) ondervindt nog steeds de gevolgen van de bestralingen van augustus-september. Vorige donderdag was hij opnieuw in Gasthuisberg voor een CT-scan die meer duidelijkheid moet brengen over de resultaten van de behandeling
Toon Gyselbrecht (Groot-Bijgaarden) is na de inplanting van een heupprothese overgebracht van het Jan Portaelsziekenhuis in Vilvoorde naar het zorgverblijf ‘Ter Duinen’ in Nieuwpoort om te revalideren. Enkele dagen geleden kon Toon, voldoende hersteld, terugkeren naar zijn gemeenschap in Groot-Bijgaarden.
Ludo Janssens (Boortmeerbeek) was eergisteren in Gasthuisberg voor een eerste cataractoperatie.
Adrien Kerkhofs (Boortmeerbeek) verblijft al enkele dagen in observatie in het Imeldaziekenhuis te Bonheiden om een goed beeld te krijgen van zijn algemene toestand.
Herman Lieberom (Assel-Wijchen) kwam op Kerstdag zwaar ten val en werd overgebracht naar het ziekenhuis in Nijmegen. Enkele dagen later kon hij weer naar zijn kamer in het verpleeghuis waar hij verder herstelt van enkele breuken.
Wilfried Meert (Oud-Heverlee) revalideert nog steeds in het Koningin Elisabeth Instituut (KEI) in Oostduinkerke waar men druk aan het zoeken is om zijn prothese aan te passen. De chemokuur voor de kankerbestrijding is opnieuw opgestart. In mijn vorige brief schreef ik dat we hoopten dat Wilfried terug in zijn gemeenschap zou zijn tegen Kerstmis. Ondertussen is dat met minstens een maand uitgesteld. Bovendien bracht hij de feestdagen door in isolatie omdat hij wegens een coronabesmetting van Kerstdag tot 2 januari 2023 in quarantaine geplaatst werd.
Piet Moonen (Boortmeerbeek) werd op tweede Kerstdag in kritieke toestand overgebracht naar het ziekenhuis in Bonheiden. Piet is erg verzwakt. Van zodra het mogelijk is, zal hij overgebracht worden naar een woonzorgcentrum.
Stan Provoost (Sint-Denijs-Westrem) wordt zo goed mogelijk omringd in zijn gemeenschap nu duidelijk ALS is vastgesteld. Op medisch vlak probeert men zijn toestand te stabiliseren. Naast de thuisverzorging en de ondersteuning van Familiehulp krijgt hij kine en ergotherapie in het Maria Middelaresziekenhuis. Stan verplaatst zich enkel nog met de rolstoel.
Jan Wauters (Oud-Heverlee) werd op 23 december 2022 ontslagen uit het H. Hartziekenhuis te Leuven en voor een kortverblijf opgenomen in het woonzorgcentrum Annuntiaten te Heverlee. Ondertussen is besloten dat het kortverblijf zal omgezet worden in een permanent verblijf.
Onze zieke medebroeders en veel andere mensen die ons hun noden toevertrouwen, krijgen een bijzondere plaats in ons gebed. Daarmee willen we hen nabij zijn in het lijden dat ze moeten doorstaan. Hun ziekte en pijn kunnen we niet in hun plaats dragen, maar we doen al het mogelijke om hen met de beste zorgen te omringen en – waar het kan – een bezoekje te brengen.
Thuisgekomen in het huis van de hemelse Vader
Op 2 januari 2023 overleed te Ekeren Lieven Bossuyt, broer van onze medebroeder Omer. Lieven is 82 geworden. Zijn echtgenote overleed amper een half jaar geleden.
Alle provincies van onze regio werden op de hoogte gebracht van het overlijden van Fabian Jachimowicz, vader van regionaal raadslid Roman Jachimowicz. Hij overleed op 91-jarige leeftijd te Debno in Polen (dichtbij de Duitse grens) op 7 januari 2023. De verrijzenisviering vond plaats in de salesiaanse kerk van Petrus en Paulus te Debno op 12 januari 2023.
Er wordt ons ook gemeld dat Karel van Aken, broer van onze onlangs overleden medebroeder Jan van Aken, gestorven is op 12 januari 2023.
Als gelovige mensen geven we onze dierbare overledenen uit handen, niet zonder verdriet maar met het vertrouwen dat ze door God op handen gedragen worden naar de eeuwige ruimte van zijn oneindige liefde en barmhartigheid. Laten we die doortocht begeleiden met ons gebed.
Personalia
Michel Ruyters (Boortmeerbeek) neemt steeds meer taken over van het economaat van het huis. Voor de 89-jarige econoom Ludo Janssens is deze ondersteuning zeer welkom. Voortaan zal ook Michel deel uitmaken van de raad van het huis.
Per 1 januari 2023 heeft Gerard Schoorl (Boortmeerbeek) omwille van leeftijd (85) zijn opdracht als missieprocurator voor de Nederlandse missionarissen beëindigd. Voor deze missionarissen en hun familie in Nederland zal het een aanpassing vragen, want in alle denkbare omstandigheden konden ze een beroep doen op de ijverige ondersteuning van Gerard. Voor financiële zaken en verzekeringen kunnen ze zich nu richten tot het administratief kantoor van de Nederlandse medebroeders te Hoevelaken. Voor de overige zaken kunnen ze zich wenden tot het provincialaat te Sint-Pieters-Woluwe. Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om Gerard te danken voor zijn jarenlange trouwe inzet voor de medebroeders-missionaris en hun familie. Gerard was voor hen een attente verbindingsman, een veilige haven voor de families als een medebroeder-missionaris overleed, een ervaringsdeskundige omdat hij zelf ooit in Afrika werkzaam was en daardoor de situatie van de missionarissen goed kon inschatten, kortom een man met een visie op missie. Dank Gerard, ook voor de vele zaken die vaak in alle stilte en achter de schermen gerealiseerd werden.
Andere mededelingen
Via ons regionaal raadslid Roman Jachimowicz ontvingen we een brief van de Australische provincie. Daarin deelt provinciaal William Matthews mee dat de eerste salesianen-missionaris in Australië aankwamen op 30 maart 1923. Ze vieren dus de 100-jarige aanwezigheid van de salesianen in deze provincie die zich nu uitstrekt over Australië, Nieuw-Zeeland, Samoa en de Fiji-eilanden. Provinciaal William Matthews dankt alle provincies, onder meer ook België en Nederland, die doorheen de tijd missionarissen stuurden. Op dit ogenblik hebben we nog twee medebroeders van Nederlandse origine in Australië: Niek Castelijns en Ton Moester. Een derde Nederlandse medebroeder, Gerrit Kraan, overleed te Heathcote (Australië) op 3 augustus 2022. Hun provinciaal vraagt dat we verenigd blijven in gebed zodat we – over alle grenzen heen – trouw kunnen blijven aan de zending van Don Bosco.
Enkele belangrijke data voor 2023, te noteren in jullie agenda
Op paasmaandag 10 april 2023 zal om 10.30 uur in de kapel van Don Bosco Oud-Heverlee de priesterwijding plaatsvinden van onze medebroeder Cirilo de Deus.
Op zondag 16 april 2023 vieren we met de parochiegemeenschap van Bolderberg en alle genodigden de 100ste verjaardag van onze medebroeder Jozef Schops (hij wordt 100 op 2 april 2023).
Van 9 tot 13 mei 2023 zijn alle leden van de provinciale raden van de regio Centraal- en Noord-Europa samen in Turijn voor de zogenaamde Visita d’Insieme: een tussentijdse evaluatie van de evoluties in de provincies van onze regio.
Op zaterdag 1 juli 2023 zal in de Saviokerk te Groot-Bijgaarden onze medebroeder Bart Decancq aangesteld worden tot nieuwe provinciaal van de salesiaanse provincie Vlaanderen en Nederland.
Op zaterdag 29 juli 2023 zal in Boortmeerbeek de jaarlijkse missionarissendag plaatsvinden.
Op zaterdag 23 september 2023 is de hele Salesiaanse Familie uitgenodigd voor de viering van het 150-jarig bestaan van de Zusters van Don Bosco.
In oktober 2023 zal het 25-jarig bestaan gevierd worden van Don Bosco Vorming & Animatie.
Op zaterdag 11 november 2023: ontmoetingsdag van de salesianen te Oud-Heverlee. In 2024 vindt die dag te Sint-Pieters-Woluwe plaats naar aanleiding van 100 jaar salesiaanse aanwezigheid.
Noveen en feest van Don Bosco in het vooruitzicht
Op dinsdag 31 januari 2023 (en op enkele plaatsen in de weekendvieringen van 28 en 29 januari) viert de salesiaanse wereld het feest van Don Bosco. Veel mensen die met Don Bosco verbonden zijn, beginnen negen dagen vooraf een noveen (negen = novem in het Latijn). Ze bidden iedere dag, op voorspraak van Don Bosco, een noveengebed voor hun intenties. Sommige mensen steken een noveenkaars aan die met een speciale intentie negen dagen en nachten blijft branden. In al onze gemeenschappen bidden we vanaf zondag 22 januari 2023 tot op de dag van het feest voor de gebedsintenties die mensen ons aanbevelen. Dat doen we het hele jaar door, maar tijdens de voorbereiding op het feest van Don Bosco krijgt dat negendaagse gebed wel een bijzondere betekenis en schept het verbondenheid met velen.
Heilige Johannes Bosco, gids en tochtgenoot van jonge mensen,
trouw aan Gods uitnodiging hebt gij uw aandacht voor kleinen en armen aan ons allen doorgegeven.
Schenk ons de energie om dag na dag, zoals gij, teken en drager van Gods liefde te zijn
en biddend verbonden te zijn met alle mensen voor wie we in deze noveen bidden.
Heer God, geef aan alle mensen die op de voorspraak van Don Bosco rekenen, een hart vol goedheid,
weerbaar in het engagement, wijs in het onderscheiden waar het echt op aankomt,
en moedig om te kiezen voor de armste, de meest kwetsbare en gekwetste jongeren.
Beziel ons met uw Geest, Vader van alle mensen, om vertrouwen te geven zoals Don Bosco,
opdat wonderen van liefde en goedheid ook vandaag nog zouden gebeuren,
in ons hart en doorheen onze inzet. Wij vragen het U voor nu en tot in eeuwigheid. Amen.
In salesiaanse verbondenheid
Wilfried Wambeke sdb, provinciaal
