Brief van de provinciaal 2021-2022/8

Brief van de provinciaal 2021-2022/8

Beste medebroeders

Vandaag, Goede Vrijdag, gedenken we de dood van Jezus op het kruis. Hij onderging het lot van zovelen die vandaag slachtoffer zijn van haat, oorlog en geweld. Onderstaande tekst – ik weet niet wie hem schreef – vond ik de moeite waard om hier op te nemen.

Als de handen van mensen worden vastgebonden,
maakt men hen weerloos.
Door Jezus' handen op het kruis vast te nagelen,
wilde men Hem weerloos maken.
Te veel had Hij met zijn handen mensen,
die door hun omgeving werden verlamd,
aangeraakt waardoor zij zich weer konden oprichten.
Te veel had Hij met zijn handen mensen,
die door hun omgeving alle zicht op de toekomst ontnomen waren,
de ogen aangeraakt waardoor zij weer konden zien.
Te veel had Hij met zijn handen mensen, die het zwijgen werd opgelegd,
aangeraakt waardoor ze weer durfden spreken.
Nu zouden ze daar een definitief einde aan stellen.
Nu wilden ze zijn handen aan banden leggen.

De voeten van Jezus werden vastgenageld;
zo zou Hij geen stap meer kunnen verzetten.
Als Hij niet meer naar de mensen toe kan gaan,
dan zal zijn faam wel snel uitsterven.
Vastgekluisterd aan dit kruis, teken van schande en verraad,
zouden mensen Hem wel vaarwel zeggen.
Dan wordt alles weer gewoon,
dan kan alles weer verdergaan zoals het was.

Het laatste wat hij moest ondergaan:
men wilde Jezus raken in zijn hart.
Om zeker te zijn dat Hij dood was, om zeker te zijn
dat zij nu weer hun eigen weg konden gaan, doorboorden ze zijn hart.
Zijn hartelijkheid, zijn liefde, zijn spreekkracht
om op te komen voor elke mens die ten ondergaat,
werd nu definitief het zwijgen opgelegd.
Zonder hart was Hij niemand meer.

Maar dat was zonder God, zijn Vader, gerekend.
God heeft de mens niet bestemd voor de dood, maar voor het leven:
het leven dat handen en voeten kreeg in Jezus van Nazareth,
het leven waaraan hij Zijn hart gehecht heeft.
Dat laat God niet verloren gaan, want liefde is sterker dan de dood.
Ondanks pijn en dood laat God zijn Zoon verrijzen,
en wij met Hem.

Het provinciaal kapittel

Iedere drie jaar komen de provinciale raadsleden, de directeurs van onze gemeenschappen en een aantal afgevaardigden die door de medebroeders verkozen zijn samen om het beleid van de provincie te bepalen. Deze keer waren we van zondagavond 27 februari tot donderdagmiddag 3 maart 2022 te gast in de Oude Abdij te Drongen. Ik onthoud vooral de open en broederlijke sfeer, de mooie liturgie en de kracht die uitgaat van het samen bidden, de avondwoordjes, de inbreng van een aantal Don Boscowerkers (zowel in de voorbereidingsfase als tijdens het kapittel zelf), de constructieve inbreng van iedereen en de degelijkheid waarmee regulator Dieter Verpoest en moderator Peter Malfliet de werkzaamheden geleid hebben. Tim Bex maakte een mooie samenvatting van het gebeuren (zie deze video).

Inhoudelijk concentreerden we ons op vier domeinen: de geloofsverkondiging, de keuze voor de armsten, de samenwerking met de Don Boscowerkers (om het woord ‘leken’ niet meer te gebruiken) en de zorg voor de duurzaamheid van de schepping. 

Een kapittel eindigt natuurlijk niet op het ogenblik dat we afronden met een groepsfoto. De goedgekeurde besluiten, gericht op het niveau van de individuele medebroeder, de lokale gemeenschap en de provincie moeten de komende drie jaar gerealiseerd worden.

Daartoe zal een eerste stap gezet worden tijdens de directeursvergadering van 17-18 mei 2022 te Assel. In een volgende fase zal de provinciale raad tijdens het conclaaf van begin augustus 2022 het beleidsplan van de provincie herschrijven vanuit de kapittelbesluiten.

Oud-Heverlee: studiehuis voor theologie

Na lang aandringen is het ons gelukt: de Algemeen Overste heeft zijn toestemming gegeven om onze jonge medebroeders de theologiestudies te laten doen in onze eigen provincie en dat vanuit de gemeenschap van Oud-Heverlee. Omdat ze allemaal van buitenlandse origine zijn en de bedoeling hebben om als missionaris in onze provincie te blijven, al behoorlijk Nederlands verstaan en spreken, zijn zij – en wij met hen – blij dat ze niet opnieuw een andere taal (bv. Italiaans) moeten leren maar dat ze zich doorheen hun studies verder kunnen bekwamen in de taal waarin ze hier in de pastoraal zullen staan.

We hebben contact opgenomen met de faculteit ‘Theologie en religiewetenschappen’ van de KU Leuven. Zij begeleiden ons bij de aanmeldingsprocedures en de keuze van het studieprogramma.

Onze medebroeder Cirilo de Deus zal na drie jaar studies in Rome naar onze provincie terugkeren en eveneens zijn studie verderzetten aan de faculteit ‘Theologie en religiewetenschappen van de KU Leuven. In principe moet hij na de diakenwijding van eind juni 2022 (in Rome) een pastoraal jaar doen en dan zijn master in de theologie behalen. Ook hij zal tot de gemeenschap van Oud-Heverlee behoren en van daaruit zijn pastorale stage doen.

Voor de theoretische opleiding zitten we zeker goed aan de KU Leuven. Bij de jaarlijkse doorlichting van ongeveer 200 faculteiten theologie over de hele wereld is de Leuvense faculteit dit jaar gestegen van plaats 5 naar plaats 4. Alleen Oxford, Harvard en Notre Dame gaan hen voor. Voor de eigen salesiaanse vorming zal de vormingsgemeenschap van Oud-Heverlee, geleid door gedelegeerde voor de vorming Hans Decancq, ondersteund worden door de provinciale werkgroep ‘Vorming en begeleiding van de jonge medebroeders’. In dat eigen vormingspakket willen we zeker specifieke aandacht besteden aan de theologie van het salesiaans religieus leven als aanvulling bij vakken aan de KU Leuven.

De zieke medebroeders

Verscheidene medebroeders werden de afgelopen twee maanden in het ziekenhuis opgenomen: Guido Bataillie, Rik Biesmans, Toon Boone, Jos Bouckaert, Norbert Carrette, Mark Den Haerynck, Wilfried Meert, Jan Wauters. Ze zijn allemaal weer in hun gemeenschap of woonzorgcentrum. 

Maurits Lespoix (St.-Denijs-Westrem) liep bij een fietsongeval verschillende breuken op. Na enkele dagen in het ziekenhuis herstelt hij verder in zijn gemeenschap. 

Adri Maat (Assel-Wijchen) bleek erg verzwakt en verblijft in het ziekenhuis in Amersfoort. Hij hoopt nog te kunnen terugkeren naar zijn appartement in Hoevelaken.

Désiré Silverans (Groot-Bijgaarden) is twee weken geleden overgebracht naar het ziekenhuis in Asse. Hij bleek een zware griep te hebben en een bacteriële infectie. Hij recupereert traag. Zodra het kan, zal hij definitief verhuizen naar het woonzorgcentrum Annuntiaten te Heverlee.

Tinus Spooren (Hechtel) werd na zijn verblijf in het ziekenhuis te Pelt eerst overgebracht naar een woonzorgcentrum te Leopoldsburg. Enkele weken na dit ‘kortverblijf’ kon hij definitief een kamer betrekken in het woonzorgcentrum Perrehof te Peer (waar ook René Darcis verblijft).

Albert Van Hecke (Groot-Bijgaarden) kreeg eind februari een knieprothese ingeplant. De ingreep gebeurde in het ziekenhuis te Asse. Voor de revalidatie verbleef Bert in Ter Duinen in Nieuwpoort. Volgende week keert hij terug naar zijn gemeenschap.

Jos van Lin (Woluwe) zal volgende week opgenomen worden in het ziekenhuis te Tongeren waar hij een heupprothese krijgt.

Persoonlijk had ik in de maand februari weer last van rugpijn maar ik wilde koste wat het kost het kapittel halen. Met pijnstillers is dat gelukt, maar de dag na het kapittel was de pijn ondraaglijk geworden. Op doktersadvies moest ik noodgedwongen enkele weken platte rust nemen. Ondertussen ben ik voldoende hersteld om mijn activiteiten grotendeels te kunnen hernemen maar ik voel dat ik nog voorzichtig moet blijven en af en toe even moet rusten. Graag wil ik iedereen danken voor de steun, het gebed en de wensen tot beterschap. Ik voelde op die manier een deugddoend netwerk van verbondenheid in onze provincie. Biddend voor elkaar weten onze zieke medebroeders zich gesteund en gedragen. We wensen alle zieken in onze provincie en in onze brede Don Boscokring van harte beterschap toe.

Onze dierbare overledenen

Amper drie maanden na het overlijden van zijn broer Guido moest onze medebroeder Marc Vanhoutte (Boortmeerbeek) in februari 2022 afscheid nemen van zijn oudste broer. Mgr. Ad van Luyn moest zijn broer Jan van Luyn ten grave dragen. We hebben ook het overlijden vernomen van Maria Reynders, zus van onze medebroeder Jules (Boortmeerbeek).

De voorbije anderhalve maand werd onze salesiaanse provincie Nederland-Vlaanderen vier keer geconfronteerd met het overlijden van een medebroeder.

Op 23 februari 2022 kregen we een melding uit het ziekenhuis van Wilrijk dat André Ongenaert (Wilrijk) overleden was. André revalideerde van een trombose. Hij was optimistisch over zijn herstel maar wist dat het van lange duur zou zijn. Tot hij plots erg verzwakte. Hij gaf aan dat hij klaar was om te sterven en in alle vrede is hij God tegemoet gegaan op de leeftijd van 91 jaar. André was eerder praktisch van aanleg en volgde als jonge medebroeder een technische opleiding in Mechelen. Hij ontpopte zich tot een bekwame leraar. Na zijn theologiestudies werd hij eerst naar Rwanda en daarna naar Congo gezonden. Hij gaf 42 jaar van zijn leven als missionaris tot hij in 2007 definitief naar Vlaanderen terugkeerde en ingeschakeld werd in de salesiaanse gemeenschap van Hoboken-Wilrijk. Typisch voor André waren zijn trouw in het gebed, zijn vasthoudendheid in het geloof, zijn eenvoud en zijn bijzondere gevoeligheid voor de armsten.

Gaston De Neve (Boortmeerbeek) overleed op 8 maart 2022 in woonzorgcentrum Annuntiaten te Heverlee waar hij de laatste twee jaar verzorgd werd. Hij is 95 geworden. Gaston leerde in volle oorlogstijd de salesianen kennen in Gent. Tijdens zijn opleidingsjaren behaalde hij een licentie in de Germaanse talen aan de KU Leuven. Na zijn studies vertrok hij in 1956 voor het eerst naar Congo. Gedurende 42 jaar was hij er vooral leraar taal, maar ook directeur en novicemeester. Naast zijn lessen ontpopte hij zich tot stichter en animator van verscheidene Chirogroepen. Zijn muzikale talenten kwamen daarbij goed van pas. Ook in de parochiepastoraal beleefde hij mooie apostolaatsjaren. Om gezondheidsredenen moest hij in 2001 terugkeren naar Vlaanderen en kon hij op doktersadvies niet meer naar Congo. In de gemeenschap van Heverlee en later in die van Boortmeerbeek bleef hij een bezige bij. Zijn talenknobbel rendeerde volop met bergen vertaalwerk voor onze provincie. Toen dat allemaal niet meer lukte, bleef Gaston een zeer dankbare, minzame medebroeder die zich vasthield aan ‘zijn witteke’: de witte paternoster die ontelbare keren door zijn handen ging, biddend verbonden met velen.

Een andere mooie figuur was onze medebroeder Bernard van Lankvelt (Assel) die naar de hemelse Vader terugkeerde op 26 maart 2022. Hij is 86 geworden. Bernard was timmerman van opleiding maar wilde liever salesiaan van Don Bosco worden en als coadjuteur werkzaam zijn in dienst van de Nederlandse provincie. Na zijn opleiding en enkele jaren in Leusden verhuisde hij op 28-jarige leeftijd naar Assel waar hij zijn hele leven zou blijven. Om samen met zijn medebroeders het werk op de ‘Mariahoeve’ deskundig te kunnen aanpakken, volgde Bernard de ene cursus na de andere. Zijn leven beperkte zich echter niet tot de boerderij. Met zijn sportieve en muzikale talenten was hij gekend in de omgeving van Assel. Hij trainde jeugdploegen en was lid van een gregoriaans koor. Zijn vele bezigheden hadden altijd een religieuze grond. Hij hield van een mooie liturgie, las veel en trok geregeld naar abdijen om zich te bezinnen. Toen in 2003 besloten werd het boerenbedrijf te stoppen en de gronden te verpachten, brak een moeilijke tijd aan voor Bernard. Het kostte hem moeite om de beslissing te aanvaarden, maar hij begreep ook dat de medebroeders ouder werden en moesten loslaten. Dat moest hij opnieuw doen in 2019 toen hij in Assel niet langer de nodige verzorging kon krijgen. In verpleeghuis ‘Randerode’ te Apeldoorn bleef hij verbonden met velen, biddend en dankbaar, tot hij – in overgave aan God – overleden is.

Amper twee dagen na Bernard is Jacques Hantson (Boortmeerbeek) overleden. Ook hij werd 86. Jacques leerde Don Bosco kennen via de Chiro van Don Bosco Kortrijk. Als 22-jarige salesiaan vertrok hij voor het eerst naar Congo in 1958. Met enkele onderbrekingen voor zijn studies is hij er 41 jaar werkzaam geweest. In de beginperiode was hij leraar, maar hij ontpopte zich vooral tot een bezielende pastoor van enkele grote parochies in Lubumbashi waar de liturgie tot in de puntjes verzorgd was. Hij enthousiasmeerde de jonge mensen via de sport, de Chiro en de oratoriowerking. De naam van Jacques blijft echter vooral verbonden aan zijn pionierswerk in Mbuji-Mayi waar hij samen met zijn onafscheidelijke medebroeder Nestor Kolela aan de basis lag van de salesiaanse aanwezigheid in die regio. Ze zijn er begonnen in de grootste armoede maar dat hield hen zeker niet tegen om door hun inspirerend voorbeeld veel jonge mensen te vormen. Omdat de gezondheid het liet afweten, moest Jacques in 2004 Congo verlaten. Ondanks de pijn van nooit genezende wonden aan de benen, bleef hij de vriendelijke en dienstbare medebroeder voor zijn gemeenschap te Boortmeerbeek en met name voor de zieke medebroeders. Toen de hele gemeenschap van Boortmeerbeek besmet bleek door corona was de erg verzwakte Jacques er niet tegen bestand. Hij overleed op 28 maart 2022 in het ziekenhuis te Bonheiden.

We wensen dat onze dierbare overledenen vredig mogen thuiskomen in het huis van God, onze Vader en dat hun dierbare nabestaanden troost mogen vinden in hun geloof in de verrijzenis.

Varia

Op zaterdag 9 april 2022 heeft paus Franciscus een decreet ondertekend waarmee hij verklaart dat een wonder, noodzakelijk voor de heiligverklaring van Artemide Zatti, goedgekeurd en aanvaard is. Daarmee ligt de weg open voor de heiligverklaring van deze medebroeder-coadjuteur. Dit bijzondere gebeuren leert ons hoe het diepe geloof en de onvermoeibare dienstbaarheid van een eenvoudige medebroeder een zodanige uitstraling kan hebben dat hij tot voorbeeld gesteld zal worden voor de hele Kerk. Laat het vooral een aanmoediging zijn, zeker ook voor onze medebroeders-coadjuteurs, om in alle eenvoud dagelijks te doen waartoe we ons als religieuzen bij de professie geëngageerd hebben. Om het met de woorden van artikel 3 uit onze Constituties te zeggen: “We geven onszelf aan God om in Christus’ voetstappen te gaan en met Hem te werken aan de opbouw van het Rijk.”

Van zondagmiddag 1 tot vrijdagochtend 6 mei 2022 zal Pavel Ženíšek (Dicasterie voor de Missies) onze provincie bezoeken. Hij wil de werking van de provincie leren kennen, met als specifieke invalshoek de missieanimatie. Een persoonlijke ontmoeting met alle jonge medebroedersmissionarissen staat op het programma, maar ook een bezoek aan VIA Don Bosco, de gemeenschap van Boortmeerbeek, enz.

Van vrijdagmiddag 6 tot zondagmiddag 8 mei 2022 zal ik in Wenen deelnemen aan de ontmoeting van de provinciaals van onze regio Centraal- en Noord-Europa. In alle provincies vermindert het aantal medebroeders en daarom zal er onder meer nagedacht worden over een sterkere samenwerking over de grenzen heen. Het is een evidentie dat de salesiaanse vorming van de Don Boscowerkers cruciaal zal zijn om de salesiaanse identiteit van de Europese Don Boscorealiteit te behouden, ook als het aantal salesianen verder terugloopt. Daarom zullen ook verdere stappen gezet worden naar een Europese uitwisseling en ondersteuning van de salesiaanse vorming.

Ik kan me voorstellen dat velen bij het lezen van deze brief gezocht hebben naar de benoemingen. In de provinciale raad hebben we vorige woensdag de resultaten besproken van de recente consultatie. Ondanks de korte looptijd van de bevraging hebben toch weer meer dan 60% van de medebroeders deelgenomen. Oprechte dank daarvoor. De komende dagen en weken zal ik eenaantal medebroeders aanspreken omtrent een nieuwe opdracht vanaf volgend werkjaar. Voor sommige verantwoordelijkheden vragen we daarna de goedkeuring van de Algemeen Overste met zijn Raad en pas dan kunnen we de benoemingen bekend maken. Het is mijn hoop om alles rond te krijgen tegen de rondzendbrief van 15 mei 2022.

Om af te ronden wens ik iedereen een gezegend Verrijzenisfeest. Bisschop Hlib Lonchyna van de Oekraïense katholieken in België drukt het zo uit als hem gevraagd wordt of er ruimte is voor de vreugde van Pasen terwijl er een oorlog woedt in zijn land: “Precies de paastijd geeft ons de hoop en de kracht om de vervloekingen en de gruwel van deze moeilijke tijden te doorstaan. De verrijzenis van Christus daagt ons uit ons geloof daadwerkelijk te beleven op een moment dat we niet weten hoe dat mogelijk is. Jezus heeft de dood overwonnen. Jezus bezit de kracht om tegenslagen en beproevingen in het leven te overwinnen. … Het geloof in de verrijzenis behoedt ons voor wanhoop en vertwijfeling. Het goede zal het kwade overwinnen, niet omdat wij sterk, moedig of goed zijn, maar omdat God, die de goedheid zelve is, met ons is. … Het geloof is een formidabele steun. Wie enkel met een aards perspectief leeft, ontbeert elke vorm van hoop. Maar als we ons tijdens de lotgevallen van het leven herinneren dat God van ons houdt en ons nabij is, zal Hij ons helpen en ons de kracht geven die we nodig hebben om waardig te leven. Dat zal ons levensvreugde geven.” (overgenomen van kerknet.be)

In salesiaanse verbondenheid
Wilfried Wambeke sdb, provinciaal

---