Brief van de provinciaal 2020-2021/10
Onze provinciaal, Wilfried Wambeke, brengt mededelingen uit de provincie.
Beste medebroeders
In de meimaand kunnen we ons salesiaans hartje ophalen. Op 6 mei vierden we de heilige Domenico Savio en op 13 mei de heilige Maria Domenica Mazzarello. Nog drie andere figuren uit de grote Salesiaanse Familie worden deze maand herdacht: de heiligen Luigi Orione en Leonardo Murialdo en de zalige Jozef Kowalski. In al onze communiteiten en op veel andere plaatsen is de noveen begonnen van Maria, Hulp van de Christenen: negen dagen van gebed in voorbereiding op het feest van 24 mei. Mensen vertrouwen ons in deze periode hun gebedsintenties toe. Ze vragen om een kaarsje aan te steken bij het beeld van Maria Hulp en in verbondenheid hun zorgen mee te dragen in ons gebed. Zoals Don Bosco het ook deed, leggen we alles met groot vertrouwen in haar handen. We bidden voor het welzijn van de jongeren, voor de toekomst van onze provincie, voor de medebroeders die een nieuwe opdracht aanvaarden, voor onze zieken en voor alle mensen die rekenen op ons dagelijks gebed. Maria, Hulp van de Christenen, bid voor ons.
Samenstelling van de provinciale raad
Zoals ik in mijn brief van 15 april 2021 al motiveerde, zal de provinciale raad in de toekomst kleiner worden: naast de provinciaal, de vicaris en de econoom zullen nog 3 in plaats van 5 raadsleden deel uitmaken van de raad. De overgang wordt gemaakt met ingang van het nieuwe werkjaar. Concreet betekent dit: vanaf het conclaaf dat zal plaatsvinden van 1 tot 4 augustus 2021.
Drie raadsleden zullen op dat moment hun mandaat beëindigen. Met dankbaarheid kijk ik terug op wat zij in die functie betekend hebben voor onze provincie en zal ik daar uitvoeriger op terugkomen als hun mandaat helemaal afgerond is.
Met het oog op de samenstelling van de provinciale raad kregen jullie de kans om de consultatieformulieren in te vullen. Het is mij een bijzonder genoegen dat veel medebroeders deze formulieren gewetensvol ingevuld hebben en vooral ook dat een groter aantal medebroeders aan deze consultaties deelneemt. In 2019 was dat 54%, in 2020 56% en nu is het aantal deelnemers gestegen tot 65% van de medebroeders in onze provincie. Als je er rekening mee houdt dat een aantal medebroeders, bijvoorbeeld door ernstige ziekte, niet in staat zijn om deel te nemen, dan is dit een hoog percentage. Ik ervaar het alleszins als een bemoedigend teken van jullie betrokkenheid bij het beleid van de provincie.
Sedert 6 jaar is Peter Van den Borre (°1967) onze provinciaal econoom. Ik ben bijzonder blij dat hij in die functie bevestigd werd door de Algemeen Overste. Jullie hebben er in de consultatie massaal voor gepleit dat Peter zou aangeduid worden voor een nieuw mandaat. Ik had dat eerlijk gezegd ook gehoopt, want het is heel aangenaam samenwerken met Peter die met veel toewijding en kennis van zaken deze zendingsopdracht ter harte neemt in dienst van de provincie.
Ook jullie keuze voor een nieuw raadslid gaf een duidelijke tendens aan die mij ertoe bracht om Pedro Ayala (°1978) voor deze functie aan te spreken. Pedro was verrast door mijn vraag maar door het vertrouwen dat hij van veel medebroeders krijgt, heeft hij aanvaard om deze uitdaging aan te gaan. We kregen de bevestiging van de Algemeen Overste dat Pedro een mandaat krijgt van drie jaar als provinciaal raadslid. Pedro kwam in augustus 2011 uit Mexico naar onze provincie als missionaris van het Europaproject. Hij woont en werkt momenteel in onze gemeenschap van Oostende. Persoonlijk ben ik zeer verheugd en dankbaar dat een jonge missionaris zijn intrede doet in de raad. Beter dan wie ook begrijpt Pedro de situatie van de jongste medebroeders van onze provincie (10 van de 13 medebroeders jonger dan 50 zijn evenals hij afkomstig uit andere werelddelen).
Provinciaal Kapittel in 2022
Volgend werkjaar zal het alweer drie jaar geleden zijn dat we een Provinciaal Kapittel (PK) hielden in onze provincie. We kregen enkele richtlijnen van Algemeen Vicaris Stefano Martoglio om het PK samen te roepen. Hij nodigt ons uit te vertrekken van de besluiten van het PK van 2019 en deze verder te ontwikkelen in het licht van het document van het 28ste Algemeen Kapittel dat in 2020 plaatsvond in Turijn. Zoals jullie zich nog herinneren, moest dat AK vroegtijdig stopgezet worden als gevolg van de Covid-19-pandemie die toen uitbrak. Ons Algemeen Bestuur heeft daarna verder gewerkt aan een postkapitteldocument dat in de Nederlandse vertaling recent aan alle gemeenschappen bezorgd werd. We zullen tijdens de directeursvergadering van volgende week dinsdag (18 mei 2021) toelichting geven bij dit document.
Het is zeker de bedoeling dat de besluiten van het aanstaande PK vertaald worden in een toekomstgericht beleidsplan voor onze provincie. De Algemeen Overste vraagt ons uitdrukkelijk om volgende onderwerpen te behandelen: de evangelisatie van de jongeren, de voorkeursoptie voor de armsten en de gedeelde vorming en zending met de leken. In de provinciale raad hebben we beslist om daar het thema van de zorg voor de schepping aan toe te voegen om na te gaan hoe we als provincie een toonaangevend voorbeeld kunnen stellen op het domein van een integrale menselijke ecologie. Voor de ontwikkeling van dit laatste thema zullen we ons laten bijstaan door Johan De Tavernier, decaan van de ‘Faculteit Theologie en Religiewetenschappen aan de KU Leuven. Hij is gespecialiseerd in ethiek en ecologie. Johan is als oud-leerling van Don Bosco Kortrijk tevens vertrouwd met de Don Boscowereld en heeft aan de faculteit vaak samengewerkt met Roger Burggraeve.
We hebben tijdens het PK van 2019 enkele besluiten goedgekeurd betreffende de organisatie van het PK van 2022; onder meer over de participatie van leken. Een kapittelcommissie wordt nu aangesteld om alle voorbereidingen en het kapittel zelf in goede banen te leiden. Opnieuw zal Dieter Verpoest als regulator fungeren. De commissieleden zijn: Cor Anthonissen, Bart Decancq, Mark Den Haerynck, Eric Haelvoet (die het AK meemaakte en tevens secretaris van de commissie zal zijn), Biju Oledath en Hoan Pham, met dank aan deze medebroeders voor hun beschikbaarheid.
Het PK zelf zal naar goede gewoonte plaatsvinden tijdens de krokusvakantie. We opteren deze keer niet voor 2 sessies (wat in 2019 wel het geval was), maar voorzien voldoende dagen om rustig te kunnen werken. Concreet betekent dit: van zondagnamiddag 27 februari tot donderdagavond 3 maart 2022. We wensen de kapittelcommissie een geïnspireerd voorbereidingstraject toe.
Toekomstperspectieven voor Assel
Om als salesianen op een betekenisvolle manier aanwezig te blijven in Nederland moeten we in dat land minimum twee gemeenschappen behouden. Op vraag van de Algemeen Overste kwam er in 2013 een doorstart in Amsterdam. Deze gemeenschap verhuisde in 2019 van de Apollolaan naar de pastorie van de Pauluskerk in Amsterdam Nieuw-West.
De keuze voor een tweede gemeenschap van salesianen in Nederland viel als vanzelfsprekend op Assel. Dit huis met zijn prachtige ligging heeft een lange salesiaanse geschiedenis. Het is de thuisplek en de ontmoetingsplaats voor heel veel mensen die verbonden zijn met salesiaans Nederland. Toen we een paar jaar geleden in de provinciale raad besloten dat de salesianen zeker in Assel zouden blijven, was er opluchting alom. Het zou zonde zijn om dit niet te doen, maar het veronderstelt natuurlijk dat we dan ook de voorwaarden creëren om er op lange termijn te kunnen blijven. De gemeenschap is te klein geworden en de infrastructuur van de boerderij waar de medebroeders wonen, is erg verouderd. We willen daarom investeren in mensen en in huisvesting om met voldoende mankracht en in goede omstandigheden ons salesiaans project verder te kunnen uitbouwen.
Dominiek Deraeve heeft het voorbije anderhalf jaar al veel voorbereidingswerk verricht. Het was werken in moeilijke omstandigheden: corona maakte veel dingen onmogelijk, de meeste activiteiten op het domein vielen stil en bovendien vroeg de ouder wordende gemeenschap veel zorg. Toch slaagde Dominiek er in een gemotiveerd dossier voor te leggen aan de provinciale raad met een waaier aan toekomstmogelijkheden voor deze unieke plek in Nederland. Ze zijn het resultaat van intens overleg met de mensen ter plaatse, met de Don Bosco Werken Nederland en met de regio rond Assel. Naast het verderzetten van bestaande initiatieven zoals Assel Don Bosco Centrum, de DeeBeetjekampen, de zorg voor de geloofsgemeenschap van de H. Geestkapel en de grote gastvrijheid van de salesianen zal Assel in de toekomst uitgebouwd worden tot enerzijds een ‘centrum voor jeugdspiritualiteit en ecologie’ en anderzijds tot een plaats waar jonge mensen in een vorm van time-out opgevangen worden en tot rust kunnen komen.
Om dit project te realiseren zal Biju Oledath naar Assel verhuizen en samen met Dominiek een sterk duo vormen bij het ontwikkelen van de toekomstige projecten. Biju kent de situatie van salesiaans Nederland goed. Hij geniet het vertrouwen van velen. Bovendien staat hij dicht bij de wereld van jeugd en jongeren en kent hij vele wegen om nieuwe initiatieven uit de grond te stampen en jonge vrijwilligers in te schakelen. Het voorbereidend werk van Dominiek zal een stevige basis vormen om er nu samen voluit voor te gaan.
Ook Frank Ginneberge zal voortaan tot de gemeenschap van Assel behoren. Frank is de stille werker op de achtergrond. Voor deze gemeenschap zal hij een zeer welkome kracht zijn. Tot hiertoe was Dominiek de enige priester in Assel. Met Biju en Frank zullen nu heel wat engagementen in het pastoraat en de liturgie kunnen verdeeld worden. Frank is nu econoom in de gemeenschap van Heverlee. We zoeken nog naar een goede oplossing om hem daar te vervangen.
Tot slot nog iets over de verbouwingswerken. De gemeenschap heeft op dit grote domein altijd in twee afzonderlijke gebouwen gewoond die bovendien zowat 500 meter van elkaar staan. Dat is niet ideaal voor het gemeenschapsleven. Bedoeling is dat de hele communiteit in de toekomst onder eenzelfde dak zal wonen in de ‘boerderij’ waar woongelegenheid komt voor vijf medebroe-ders, een kapel, kantoren ... Ook daarvoor heeft Dominiek in overleg met de mede-broeders ter plaatse, met het bestuur van Don Bosco Werken Nederland en van Assel Don Bosco Centrum en met de provinciale raad al een voorbereidende weg afgelegd. Als de werken in de boerderij van start gaan, zal de gemeenschap tijdelijk in de ‘villa’ wonen. Omdat ecologie een centraal thema wordt in het werk van Assel zal bij de verbouwing klimaatneutraliteit gerealiseerd worden.
Beschikbaar voor nieuwe opdrachten
Omdat Biju Oledath een grote leemte zal achterlaten in Oostende zullen zijn taken verdeeld worden onder verschillende mensen. Pedro Ayala zal daarin een toonaangevende rol opnemen. Hij kan daarbij rekenen op de medewerking van twee jonge medebroeders: Hoan Pham die na twee jaar goed ingewerkt is in Oostende en Fred Wamare die Hechtel verlaat en naar Oostende komt. Fred verhuist reeds begin juli 2021 zodat hij meteen kan ingeschakeld worden in de activiteiten van de vakantiewerking.
In Hechtel zal de plaats van Fred ingenomen worden door Leo Antonysamy. Deze medebroeder uit India kwam in december 2020 aan in onze provincie. Vanuit onze gemeenschap van Heverlee volgt hij taallessen Nederlands aan het ILT in Leuven.
Na een jaar stage in Groot-Bijgaarden zal Lawrence Okoli verhuizen naar de gemeenschap van St.-Pieters-Woluwe waar hij zal worden ingeschakeld in de school en het internaat. Ook hier is het de bedoeling dat Lawrence begin juli 2021 verhuist om tijdens de maand juli in Woluwe te kunnen aansluiten bij de speelpleinwerking Raccoon.
In St.-Pieters-Woluwe waar Peter Van den Borre naast provinciaal econoom ook nog econoom is van de gemeenschap zal Jan Van Oycke geleidelijk taken van Peter in de gemeenschap overnemen. Hij zal dit doen met ondersteuning van de mensen van de provinciale diensten, zodat het zijn engagement in de school en het internaat geenszins in het gedrang brengt.
In Boortmeerbeek zal de taak van missieprocurator herverdeeld worden. Gerard Schoorl blijft de Nederlandse missionarissen en hun families met veel enthousiasme en aandacht opvolgen. Dirk Op de Becq die de voorbije drie jaar verantwoordelijk was voor de Vlaamse missionarissen heeft een uitgebreid takenpakket in de gemeenschap van Boortmeerbeek, onder meer als mantelzorger van verschillende oudere medebroeders. Daarnaast wil hij ook nog een aantal diensten van de missieprocurator op zich blijven nemen (verzendingen, vervoer naar de luchthaven, …). Rik De Bock is bereid om vooral de contacten met de families van de Vlaamse missionarissen over te nemen. Hij wil gaandeweg ook de situatie van de Nederlandse missionarissen en hun families beter leren kennen. Daarmee kan hij een belangrijke steun zijn voor Gerard die stilaan een dagje ouder wordt. Binnenkort gaan we daarrond overleg plegen met alle betrokkenen om alles goed op elkaar af te stemmen.
Oprecht dank ik alle medebroeders die een nieuwe opdracht aanvaard hebben, in dienst van het totaalproject van Don Bosco in onze provincie. Dat God hen moge zegenen en bijstaan.
Hernieuwing van de professie
Met vreugde delen we mee dat drie van onze jongste medebroeders op 24 mei 2021 hun tijdelijke professie zullen verlengen met een jaar, als overbrugging naar de eeuwige professie die voorzien is rond het Don Boscofeest, eind januari 2022. Het betreft Nilesh Dodiyar (25) en Leo Antonysamy (26), beiden afkomstig uit India en Fred Wamare (29) uit Oeganda. Het doet ons allemaal deugd dat deze jonge medebroeders toekomst willen geven aan onze salesiaanse aanwezigheid in Nederland en Vlaanderen. We bidden dat Gods Geest hen mag bezielen als zij op tweede pinksterdag hun geloften uitspreken. Op die dag vieren we tevens het feest van Maria, Hulp van de Christenen, aan wie iedere salesiaan zich in navolging van Don Bosco dagelijks toevertrouwt.
Biddend verbonden met onze zieke medebroeders
Enkele weken geleden moest Toon Boone (St.-Denijs-Westrem) opnieuw opgenomen worden in het ziekenhuis Maria Middelares in Gent. Conclusie was dat men na een lange onderbreking niet anders kon dan de nierdialyse te hervatten. Daarvoor gaat hij nu drie keer per week naar het ziekenhuis. We weten dat dit voor Toon absoluut niet aangenaam is, maar er was jammer genoeg geen andere oplossing meer.
Vorige maandag onderging Wilfried Meert (Oud-Heverlee) een verdere amputatie van zijn been. Hij hoopt dat daarmee de ontsteking nu eindelijk weg zal zijn. Wilfried moet nog een paar weken in Gasthuisberg blijven en zal daarna verder moeten revalideren. Samen met hem hopen we dat er ook eens positief nieuws mag komen op zijn lange lijdensweg. Zijn geloof waar hij altijd opnieuw kracht uit put, zijn diepzinnige teksten die mensen inspireren en zijn bewonderenswaardige moed zijn voor mij en voor velen met mij een bron van bezinning en een aanzet om voor hem te bidden.
We weten dat Peter Van den Borre (St.-Pieters-Woluwe) als provinciaal econoom een veelzijdige en vooral veeleisende opdracht heeft. Ik bewonder zijn deskundigheid en zijn beschikbaarheid voor alles wat op hem afkomt. Een tweetal weken geleden lukte het plots niet meer. Daarom zal Peter noodgedwongen enkele maanden rust moeten nemen. Met de mensen van het provinciaal bureau te Woluwe proberen we de zaken zo goed mogelijk op te volgen. Gelukkig kan ik in geval van nood Peter telefoneren. We vragen om Peter voorlopig niet te contacteren en hem de nodige rust te gunnen. Op werkdagen kunnen jullie contact opnemen met de diensten van het provinciaal bureau (gegevens: zie Vademecum op blz. 35). Op andere momenten zal ik proberen in te schatten hoe jullie het best kunnen geholpen worden. We gunnen Peter alle tijd die nodig zal zijn om helemaal te herstellen.
Vorige week zijn onze medebroeders Leon Verbeek en Dick Zwarthoed uit Congo naar onze provincie teruggekomen voor medische verzorging. Leon ging in quarantaine in de missieprocuur in Boortmeerbeek en zal daarna geholpen worden in het ziekenhuis van Bonheiden. Dick werd in Zaventem opgehaald door zijn familie uit Volendam en zal daar de nodige behandelingen krijgen.
Onze zieke medebroeders krijgen een bijzondere plaats in ons gebed. Daarmee willen we hen nabij zijn in het lijden dat ze moeten doorstaan. Hun ziekte en pijn kunnen we niet in hun plaats dragen, maar we doen al het mogelijke om hen met de beste zorgen te omringen.
Thuisgekomen in het huis van de hemelse Vader
In de missieprocuur te Boortmeerbeek is onze medebroeder Staf Leuckx overleden op 24 april 2021. Hij was 89 jaar oud, 67 jaar salesiaan en 59 jaar priester. Hij verliet zijn geboorteplaats Schepdaal toen hij als kind zijn beide ouders verloor. Vanuit Dilbeek leerde hij Chiro Don Bosco in Groot-Bijgaarden kennen en kwam hij terecht op de Don Boscoschool en het internaat te St.-Denijs-Westrem. Daar groeide zijn roeping om salesiaan te worden. Na zijn priesteropleiding en een jaar werkervaring in Don Bosco Halle vertrok hij in 1963 naar Rwanda. Twee jaar later kreeg hij een opdracht in Lubumbashi, Congo. In die stad zou hij meer dan 50 jaar werkzaam blijven in verschillende salesiaanse werken: als leraar, als begeleider van bezinningsdagen, als boekhouder van de katholieke scholen in Katanga, als econoom, als man van de natuur. In al die taken was hij vooral een goede medebroeder met zin voor humor en met een kritische blik, een secure harde werker met een duidelijke overtuiging, een verdediger van een mooie liturgie, een opvoeder die jongeren kon uitdagen om te geloven in hun eigen talenten, een verkondiger van Gods woord in de catechese. In 2017 moest hij omwille van gezondheidsredenen definitief naar België terugkeren hoewel hij - zoals de meeste van onze missionarissen - het liefst in Congo wilde blijven. De laatste jaren heb ik hem in Boortmeerbeek gekend als een vriendelijke man die stilletjes kon genieten van kleine dingen. Zo is hij ook in alle stilte, in zijn slaap overgegaan naar de eeuwige Liefde van God.
Op 29 april 2021 bereikte ons het droevige nieuws dat onze oud-medebroeder Kris Van Strydonck op slechts 57-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van een coronabesmetting. Kris had de voorbije jaren ervaren dat zijn roeping geëvolueerd was. Daarom wenste hij over te gaan naar de diocesane clerus van het bisdom Hasselt waar hij sedert 1 januari van dit jaar definitief toe behoorde. Hij was benoemd tot pastoor-moderator van de zes parochies tellende pastorale eenheid te Peer. We weten ons innig verbonden met zijn familie, met het bisdom Hasselt en met alle mensen van regio Peer waar hij als priester werkzaam was.
Onze medebroeder Ludo Janssens (Boortmeerbeek) meldde ons het overlijden te Brasschaat op 26 april 2021 van Alice Van Cauwenbergh, de echtgenote van zijn jongste broer. Ze werd 67.
Met grote dankbaarheid voor wie deze dierbare overledenen geweest zijn, bidden we dat zij voor altijd rust mogen vinden in Gods barmhartige vrede.
Andere mededelingen
Op 13 mei 2021, Hemelvaartsdag, vierde onze 98-jarige medebroeder Jozef Schops in zijn gemeenschap te Hechtel zijn platina priesterjubileum. Hij werd tot priester gewijd op 6 mei 1951. Jammer genoeg werd dit 70-jarig jubileum niet vermeld in ons Vademecum, waarvoor onze excuses. Jozef liet het niet aan zijn hart komen en ging op een ingetogen en getuigeniskrachtige wijze voor in de eucharistieviering. In zijn alom bekende fijnbesnaarde taal blikte hij met intense dankbaarheid terug op al die jaren dat hij, diep verbonden met en gevoed door Jezus Christus, getuige mocht zijn van het evangelie bij zoveel generaties mensen die hij mocht bezielen.
Eveneens op 13 mei konden de vrijwilligers van alle deelgroepen van de Salesiaanse Familie hun kans wagen in de 2de editie van de Online Don Bosco Quiz, een initiatief van onze medebroeder Simon Nongrum in Amsterdam. Onder de deelnemers zaten ook heel wat zusters aan hun computer gekluisterd want deze keer ging het hoofdzakelijk over Maria Mazzarello. Het initiatief werd zodanig gesmaakt dat er al plannen zijn voor een 3de editie op het Don Boscofeest 2022.
Op dinsdag 18 mei 2021 staat een directeursvergadering op het programma. De geldende maatregelen laten ons nog steeds niet toe om fysiek samen te komen. Ingrediënten voor deze dag: toelichting bij het postkapitteldocument (door Eric Haelvoet), informatie uit de provinciale raad, de klassieke rondvraag en de provinciale mededelingen.
We vernemen dat het nog steeds moeilijk is om de geplande retraites te laten plaatsvinden. Wie inschreef voor Westvleteren heeft reeds een bericht ontvangen dat deze retraite geannuleerd wordt. Aan de medebroeders die naar Farnières zouden gaan vanaf 13 juni 2021 kunnen we nog geen definitieve bevestiging geven: de kans dat het kan doorgaan, is eerder gering maar alles zal afhangen van de wijze waarop de coronamaatregelen evolueren. De retraite in het eigen huis van Boortmeerbeek zal wel op de voorziene datum doorgaan.
Beste medebroeders, de noveen van Pinksteren (23 mei 2021) en de noveen van Maria Hulp der Christenen (24 mei 2021) vallen dit jaar samen. De combinatie is zo gek nog niet. Als we ons geloof belijden, zeggen we: “Ik geloof in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, zijn enige Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de heilige Geest en geboren uit de Maagd Maria.” Kijkend en luisterend naar Maria ontdekken we iemand die zich door de Geest van God laat raken en vervullen. Het moge ook ons gebed zijn gedurende de komende negen dagen: dat we ons laten raken door Gods Geest en ontvankelijk zijn voor Christus’ boodschap om ‘ja’ te kunnen zeggen op wat Hij van ons verwacht.
In salesiaanse verbondenheid
Wilfried Wambeke sdb, provinciaal
