Bisschop Van Looy op de synode: 'Begeleiden is aanwezig zijn'
In zijn interventie van vrijdag 12 oktober op de bisschoppensynode in Rome sprak bisschop Luc Van Looy over de kunst van het begeleiden van jongeren.
De bisschop van Gent is op uitnodiging van paus Franciscus aanwezig op de bisschoppensynode over jongeren, geloof en roeping. In zijn interventie vrijdagnamiddag 12 oktober sprak hij over de kunst van het begeleiden van jongeren.
Sleutelwoord en uitgangspunt van deze begeleiding is volgens de Gentse bisschop: aanwezigheid.
Lees hieronder de volledige toespraak:
Goede namiddag, Heilige Vader en broeders en zusters, jongelui
Ik wil met u graag spreken over de kunst van begeleiding. Het is een opdracht voor elke dag. Grote en heilige opvoeders zeggen ons dat de basisregel voor de begeleiding van jonge mensen is: aanwezig zijn in hun leven op vele momenten. Zij maken duidelijk aan hun medewerkers dat zij het leven van jongeren en kinderen moeten delen. Dat kan lijken op een manier om controle te houden over hun leven. Maar het is precies het tegenovergestelde: het is de weg naar vriendschap en vertrouwen. En dat is essentieel voor elke opvoeding opdat kinderen en jongeren zich thuis zouden voelen.
Hoe zouden we anders kunnen ontdekken wie ze zijn en wat ze nodig hebben?
Hoe zouden we anders te weten kunnen komen hoe ze zich verhouden tot volwassenen, tot hun leeftijdgenoten en tot de scholen of verenigingen waartoe ze behoren? Hoe zouden we ze anders kunnen behoeden van de verleiding tot dingen of mensen die hen meer kwaad dan goed doen? Hoe zouden we ze kunnen leren om weg te blijven van het kwade? Hoe zouden wij anders kunnen ontdekken wat de Geest van God hen te zeggen heeft? Hoe zouden ze anders van ons kunnen leren hoe te bidden?
Ik denk aan Jezus die al zijn tijd doorbracht met zijn leerlingen. Hij wist hoe ze zich tot elkaar verhielden. Hij kende ze zo goed. Wanneer ze hulp of inzicht nodig hadden, nam Hij hen even apart zoals Hij deed met Petrus.
De leerlingen en de mensen waren Jezus' Heilige Grond.
Engagement van de gemeenschap
Om iemand goed te leren kennen en te begeleiden, is het belangrijk om de gemeenschap te engageren. In de begeleiding van jonge mensen staan we nooit alleen. In een gemeenschap staat iedereen in relatie met de jongere. Elkeen – weze het in een school, een instelling of een parochie - heeft met de jongere van doen. Wanneer er bijvoorbeeld een beslissing moet genomen worden over de roeping van een jonge mens, dan moet niet alleen de mening van de seminarieprofessoren of van de oversten gevraagd worden, maar ook de mening van de parochiepriester, van de catechisten, van de kok en het keukenpersoneel (!), van mannen en vrouwen die dienst doen in de gemeenschap.
Aanwezig zijn op elk moment
In België waardeer ik in het bijzonder leerkrachten en opvoeders op scholen die leerlingen of studenten elke ochtend welkom heten bij het binnenkomen van de school of de klas. Ik zie ze bezig op de speelplaats in gesprek met leerlingen. Op het einde van de dag staan ze opnieuw aan de schoolpoort wanneer de jongeren de school verlaten. Ze zijn eenvoudigweg aanwezig op elk moment. Zij kennen hun ‘schapen’ en de ‘schapen’ kennen hen, precies zoals bij Jezus. Ik zie priesters die voortdurend naar de mensen gaan. Op zondag staan ze bij het begin en op het einde van de viering aan de deur van het kerkgebouw, luisterend naar de gelovigen en delend in hun vreugde en zorgen. Op dat moment is hun plaats niet in de sacristie.
Begeleiden betekent aanwezig zijn, luisterend met open deuren en open hart, met een aandachtige en concrete belangstelling, altijd bemoedigend en hoopgevend.
Een opvoeder die jongeren begeleidt is niet zomaar een 'professional' in een therapeutische ruimte of een psycholoog die gedragstypes onderzoekt.
Neen, het is een vriend in het persoonlijk leven van die jonge mens die bereid is om samen op weg te gaan en om op elk moment luisterbereid te zijn. Precies zoals Jezus deed met zijn leerlingen.
De geur van de schapen en de herder
Hoe zou de herder de geur van de schapen kunnen ruiken wanneer hij niet constant aanwezig is onder hen? En hoe zouden de schapen de geur van de herder kunnen ruiken wanneer hij alleen maar aanwezig is in het salon? Spirituele begeleiding behoeft geen lange dialoogsessies. Wanneer de spirituele begeleider deelt in het leven van de jongere, volstaan enkele intense momenten van gesprek.
Op het einde werd Jezus zo vertrouwd met zijn leerlingen dat Hij hun de voeten waste, dat Hij met hen zijn lichaam en bloed deelde, dat Hij hen uitnodigde om te bidden met hem wanneer het lijden hem overviel.
