7 tips van Don Bosco SDW voor meer cultuur op school
Cultuur een prominentere plek op school geven, hoe doe je dat? Na een tweejarig traject van Cultuur in de Spiegel (CiS) zitten cultuur en creativiteit meer dan ooit in het DNA van Don Bosco Sint-Denijs-Westrem. Wouter Ghijs (leerkracht godsdienst in de derde graad) en Annick Wallaert (leerkracht beeld in de eerste graad en grafische technieken in de tweede en derde graad) geven 7 tips.
TIP 1: Een divers en krachtig kernteam
Wouter: "De kerngroep van zes collega’s ontstond eerder spontaan. We komen uit andere graden, geven verschillende vakken en kenden elkaar in het begin alleen ‘van ziens’. Om een echte groep te worden, gingen we op weekend met de camper. Bestemming onbekend. Dat typeert ons proces: we staken iets in gang zonder ons vast te pinnen op een concreet einddoel."
Annick: "Intussen zijn we een diverse, hechte groep, waarin iedereen zich vrij voelt om te spreken. Onze band kunnen we na corona weer snel opnemen, want er is een energie die ook na twee jaar nog stroomt. Het is een engagement, ja, maar zo heeft het nooit gevoeld. We hebben geen werkvergaderingen, wel wandelingen, etentjes, … Het mag gezellig zijn. Dat helpt om door te zetten."
TIP 2: leerlingen uit elke graad en elke afdeling
Wouter: "We wilden het project niet toespitsen op 1 klas, 1 jaar, een afdeling of vak. We wilden verbeelding op heel de school een plaats geven. Daarom was het niet alleen belangrijk dat de leraren uit diverse hoeken kwamen, maar ook de leerlingen. Om tot een kerngroep van een dertigtal leerlingen te komen, spraken we bij de start gericht leerlingen aan bij wie we een talent of interesse voor creativiteit vermoedden."
Annick: "Die kerngroep weerspiegelt onze leerlingenpopulatie en zorgt voor continuïteit en uitbreiding. Gaan er zesdejaars weg, dan komen er weer anderen bij. Naast het artistieke, krijgen ze ook een fijne verbondenheid met leraren en jongeren uit andere klassen mee. Dat is bijna het mooiste van het hele verhaal."
TIP 3: Met steun en vertrouwen van de directie
Annick: "Omdat we klasoverstijgend werken, is het moeilijk om die 30 leerlingen uit verschillende klassen lesvrij te maken. Daarom plannen we activiteiten vaak tijdens de middag. Als ze al eens uitlopen, is daar begrip voor. Toen we 3 dagen in het atelier van vzw Onbetaalbaar meedraaiden, waren ze zelfs lesvrij. Het is sterk dat de directie dat mogelijk maakt, ook al gaat het maar om één leerling uit een klas."
Wouter: "Bij het vertrek van onze campertrip hadden we alle 6 een envelop met een mogelijke bestemming ingediend. De directeur heeft er dan eentje uit geloot. Dat was best symbolisch, want het toont hoe de directie ons van in het begin veel vertrouwen gaf en ons steunde om ervoor te gaan. Het Cultuur-in-de-Spiegeltraject in het kader van ‘Samen voor meer cultuur op school’ viel ook niet zomaar uit de lucht. Ook voorheen waren we al met cultuur bezig. Creativiteit in de brede zin van het woord hebben we altijd al een belangrijke vaardigheid voor onze leerlingen uit richtingen als hout, bouw, elektriciteit, informatica … gevonden."
TIP 4: Zonder ‘moeten’
Wouter: "Het was niet onze bedoeling om elke collega op de CiS-kar te krijgen. We zorgen er wel voor dat iedereen ziet wat er gebeurt en weet waarmee we bezig zijn. Het leeft op school, onze acties creëren nieuwsgierigheid, er worden vragen gesteld. Initiatieven komen nu ook van andere collega’s. Zo contacteerden leraren Nederlands ons om hun idee rond Gedichtendag breder en concreter te maken met de hulp van andere afdelingen. Het resulteerde in een event dat de school in lichterlaaie zette."
Annick: "Dat het geen verhaal van moeten is, is onze sterkte. Het wordt gedragen door mensen met interesse, vertrekt vanuit intrinsieke motivatie en verspreidt zich zo als een olievlek."
TIP 5: een werfkeet in plaats van EEN prikbord
Wouter: "Je kan niet naast onze werfkeet op het midden van de speelplaats kijken. Dat is toch iets anders dan een prikbord. We hebben ze in het begin van het traject geplaatst. Die plek is intussen het middelpunt van onze werking geworden, maar past ook binnen ons concept: we bouwen er stap voor stap aan verder. Net als op een werf."
Annick: "Het is een levendige plek waar we allerlei activiteiten organiseren. Op vaste tijdstippen over de middag is ze open. Er ligt materiaal waarmee leerlingen zich artistiek kunnen uiten, er hangen reproducties van kunstenaars met wie we voor projecten samenwerken. In de zomer kwamen er eenvoudige houten meubels van de leraar hout bij. De werfkeet is deel gaan uitmaken van de identiteit van de school en zal ook blijven staan."
TIP 6: een nieuwsbrief die het cultuurvuur brandend houdt
Wouter: "We hebben een nieuwsbrief naar de collega’s toe gelanceerd. Deze is vooral bedoeld om het vuur brandend te houden. Waarmee is de kerngroep bezig, wat zijn de plannen, een oproep om helpende handen, het favoriete kunstwerk van een collega, … Het triggert collega’s omdat ze voelen dat het meer is dan de zoveelste werkgroep."
TIP 7: een open aanpak zonder concreet slotevent
CiS-expert Els Bilcke, die het kernteam mee begeleidde tijdens het traject ziet nog een zevende sleutel tot succes. "In het begin dacht ik dat het project te open was. Het kon alle kanten uitgaan, maar ook nergens stranden. Als CiS-experts zien we het vaak liever afgelijnd. Ik was daarom geneigd om een rode draad voor te stellen of een concreet eindresultaat in het vooruitzicht te plaatsen. Maar deze school bewijst dat dat niet hoeft, dat hun openheid net hun sterkte is. Terwijl de kunstenaar na een slotmoment vertrekt en het allemaal afgelopen is, is het hier nog maar net begonnen."
Annick: "We hebben niet gezocht naar megaspektakel, maar wilden het werkbaar houden vanuit onze eigenheid. Door ons niet vast te pinnen op 1 concreet event, werd een onverwacht gegeven als de lockdown ook geen domper. Ons project mislukte er niet door. De input van collega’s, CiS-expert Els Bilcke, leerlingen en kunstenaars hebben ons voort gestuwd en er kwamen alternatieven uit de bus. Ook voor volgend schooljaar is er al een ei waarop we broeden."
Bron: www.cultuurkuur.be
